Genel atama problemlerinin çözümünde deterministik, olasılık temelli ve sezgisel yöntemlerin uygulanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÇAĞATAY SEL

Danışman: ASIM EGEMEN YILMAZ

Özet:

Kaynakların ve zamanın öneminin arttığı günümüzde; kişi-görev, unsur-görev, vb. eşleştirmeleri yapılarak sonuca ulaşılmaya çalışılan problemlere atama problemi adı verilmektedir. Atama problemlerinin çözümünde kullanılan algoritmaların bazıları her unsurun bir görevle eşleştirileceği ve boşta görev kalmamasını amaçlarken, bazıları sonuca ulaşırken olasılık prensibini göz önünde bulundurarak sonuca ulaşmakta, bazı algoritmalar ise çözüme ulaşırken doğadan ilham almaktadır. Görevin başarımı, zaman, maliyet kıstaslarını göz önünde bulundurarak en iyi çözüme ulaşan algoritmanın belirlenmesi amacı ile algoritmalar aynı veriler ışığı altında denenerek sonuçlar kıyaslanmıştır. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteklemiş olduğu San-Tez Projesi kapsamında projede belirlenen kıstaslar (Hava aracı-görev eşleştirilmeleri yapılırken bütün görevlerin yapılması amacı güdülerek her bir hava aracına maksimum iki görev ataması yapılması) altında en iyi sonucu veren algoritma belirlenmiştir. Atama problemlerinin çözümünde belirlenen kısıtlar altında sezgisel yöntemler ile en iyi sonuca ulaşılabileceği gösterilmiştir.AbstractAs the sources and time increase their priority nowadays; the problems, which can be solved by matching person-task, machine- task etc. are called assignment problems. Some algorithms, which can be used for the solution of assignment problems, aim that each asset match with a task and all assets are covered. By solving the assignment problems, some algorithms take account of probability principle and some other algorithms solve them heuristically. In order to decide the algorithm with the best solution, the algorithms are compared using the same dataset with respect to performance, time and cost criteria. This thesis is supported by the Turkish Ministry of Science, Industry and Technology under the SANTEZ program, the algorithm with the best solution is decided under some specified criteria (While making air asset, task matching, each air component is assigned with maximum two tasks in order to all the tasks are covered). It is shown that heuristic methods perform the best performance for the solution of assignment problems under these specified criteria.