Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEMİN ÇEĞİNDİR
Danışman: MEHMET DEMİR
Özet:Sözleşmeler, tarafların amaçlarını gerçekleştirmesine ve ihtiyaçların karşılanmasına hizmet ederler. Tarafların, sözleşmede belirlenen asli amaçları dışında, sözleşmeyi kurmaya iten öznel amaçları da vardır. Öznel amaç, yalnızca sözleşme kapsamına dâhil edilirse hukuken bağlayıcı hale gelir. Amacın gerçekleşmesi, çökmesi ve boşa çıkması olay grupları sözleşme akdedildikten sonra öngörülemeyen bir değişiklik sebebiyle meydana gelen birer sözleşme rizikosudur. Sözleşmede tarafların risk dağıtımına ilişkin bir belirleme yapmadığı durumlarda riskin nasıl dağıtılacağı, çalışmanın üzerinde durduğu temel sorundur. Sözleşmede amacın gerçekleşmesi ve çökmesi borçlunun sorumlu olmadığı sonraki ifa imkânsızlığıdır. Bu durumlarda borçlunun borcunu ifası imkânsızlaşmışken, alacaklının edimi halen ifa edilebilir niteliktedir. Borçlu, edimini ifa etmek uğruna birtakım masraflar yapmışsa bunların akıbetinin ne olacağı noktasında, imkânsızlığa ilişkin Borçlar Kanunu'nun 136'ncı maddesi hükmü her durumda hakkaniyetli sonuçlar doğurmamaktadır. Bu sebeple hüküm bakımından örtülü boşluk olduğu kabul edilerek, hâkim somut olaya ilişkin bir kural koyacaktır. Amacın boşa çıkmasında alacaklıyı sözleşme yapmaya iten öznel amaç düştüğünden, borçlunun edimi ifası hâlen mümkün olmasına rağmen alacaklı için anlamını yitirmiştir. Bu sebebe dayanarak alacaklının sözleşmeyi sona erdirip erdiremeyeceği, değişen koşullar sebebiyle açığa çıkan riskin nasıl dağıtılacağı doktrin ve mahkemeleri meşgul etmiş, değişik çözüm önerileri ortaya atılmıştır. Amacın boşa çıktığı durumlarda hâkimin, mümkünse sözleşmeyi uyarlama yoluna gideceği, bu şekilde adalet sağlanamıyorsa dönme veya fesih yoluyla sözleşmenin sona erdirileceği kabul edilmelidir.