Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHMET YURTSEVEN
Danışman: İLKE GÖÇMEN
Özet:Avrupa'da 1970'lerde artan suç olayları, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) üyesi devletleri güvenlik alanında işbirliğine yöneltmiştir. Bu çerçevede, üye devletlerin İçişleri Bakanlarından müteşekkil bir işbirliği platformu (TREVI) oluşturulmuştur. 1980'li yıllar, AET çevrelerinde özgürlükçü politikalara sahne olmuş; bu kapsamda iç pazarın kurulması çalışmaları hızlandırılmış ve bazı üye devletler arasında sınır kontrollerinin kaldırılması yönünde adımlar atılmıştır. İç sınırların anlamını yitireceği bu özgürlükçü ortamın sınır aşan suçlara zemin hazırlayacağı muhakkaktı. Özgürlükçü politikaların güvenli bir ortam içerisinde uygulanması önem arz etmekteydi. Güvenlik risklerinin bertaraf edilmesi adına öncelikle TREVI platformunun işbirliği imkânları kullanılmış; sonrasında kurucu antlaşmalarla polis işbirliği geliştirilmeye çalışılmıştır. Polis işbirliği, zamanla Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanı bünyesinde elzem işbirliği alanlarından biri haline gelmiştir. Polis işbirliğinin kurumsal bir yapı bünyesinde yürütülmesine dönük çalışmalar, 1999 yılında Europol teşkilatının kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Hâlihazırda 2016/794 sayılı Tüzük temelinde faaliyet gösteren ve yasal ismi Avrupa Birliği (AB) Kolluk İşbirliği Ajansı olan Europol, üye devlet kolluk birimlerini suçla mücadelede destekleme fonksiyonuna sahip olup suçla mücadelede AB çapında en önemli yapıların başında gelmektedir. Tez çalışmasının ilk bölümünde AB polis işbirliğinin anayasal temelleri ve Birlik hukukundaki yeri ve önemi incelenmiştir. İkinci bölümde ise AB polis işbirliğinin kurumsal boyutunu teşkil eden Europol'ün tarihsel gelişimi, yapılanması, görev, yetki ve faaliyetleri etraflıca ele alınmıştır. Tez çalışmasında, AB müktesebatına bağlı kalınarak hukuki bir anlatım benimsenmiştir. Europol ve AB polis işbirliği alanında Türkiye'de yapılan akademik çalışmaların, mevcut durumu ve güncel sorunları sınırlı düzeyde karşıladığı tespit edilmiştir. Bu tez çalışması ile AB polis işbirliğinin anayasal ve kurumsal analizi konularında, içinde bulunulan dönemin şartlarına uygun bir akademik katkı sağlanması hedeflenmektedir. Increased crime cases in Europe in the 1970s directed the member states of European Economic Community (EEC) member states to cooperate in the field of security. In this context, a cooperation platform (TREVI), consisting of the Ministers of Interior of the member states was established. The 1980s witnessed libertarian policies in the EEC circles. In this context, the efforts to establish the internal market had been accelerated and the steps had been taken to remove border controls between a number of member states. It was certain that this libertarian environment, where the internal borders would lose meaning, would provide a basis for cross-border crimes. It was important to implement these libertarian policies in a secure environment. In this regard, at first the cooperation opportunities of TREVI platform was used in order to eliminate security risks, after that police cooperation was developed within the frame of founding treaties. Police cooperation has become one of the essential cooperation areas within the Freedom, Security and Justice over time. The efforts to carry out police cooperation within an organizational structure resulted in the establishment of Europol in 1999. Europol, which currently operates on the basis of Regulation No. 2016/794 and whose legal name is the European Union (EU) Agency for Law Enforcement Cooperation, has the function of supporting the law enforcement units of member states in combating crime and is one of the most significant structures across the EU in combating crime. In the first part of the thesis study, the constitutional grounds of the EU police cooperation and its place and importance in the Union law were examined. In the second part, the historical development, organizational structure, tasks, powers and activities of Europol, which constitutes the institutional dimension of the EU police cooperation, were discussed in detail. In the thesis study, a legal expression was adopted by adhering to the EU acquis. It has been detected that the academic studies conducted in Turkey was shed light on current situation and problems about Europol and European Union police cooperation at a limited level. It is aimed to make an academic contribution to the constitutional and institutional analysis of EU police cooperation, in accordance with the conditions of the current period.