Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İBRAHİM HAKAN ÜNAL
Danışman: ZEHRA SEMRA KARAKAŞ
Özet:Bu çalışma ile Nevşehir'in Dadağ köyü güneyinde Ayhan formasyonu içerisindeki Kubaca üyesi gölsel çökellerinde radyoaktif element içeren birimlerin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal incelenmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanında sintilometre ve gamma ray ile gerçekleştirilen yüzey ölçümlerinde Kubaca üyesi içerisindeki kireçtaşlarında 200 ila 4000 cps anomali değerleri görülmüştür. Yüzeyden ve sondajlardan alınan karot örnekleri anomali seviyelerine göre sınıflandırılarak jeokimya analizleri yapılmıştır. Uranyum değeri 16 ila 1864 ppm arasında, toryum ise 2 ila 497 ppm arasında ölçülmüştür. Element korelasyon çalışmalarında uranyum ile en yüksek ilişkiyi seryum, ytrium, stronsiyum, zirkonyum, lantan, sezyum ve arsenik elementleri göstermiştir. Petrografik incelemelerde organik malzeme, stilolit gelişimi ve çökme yapısı belirlenmiştir. XRD analizlerinde karbonat ve kil mineralleri ile birlikte uranyum mineralleşmesine neden olduğu düşünülen uraninit ve kasolit minerallerinin piklerine yakın değerler bulunmuştur. Önemli görülen örneklerde SEM analizleri gerçekleştirilmiş, uranyum mineralleşmesine mikro organizmal yapılar ve piritler etrafında rastlanılmıştır. SEM görüntülerinde küresel ve karnabahar şeklinde izlenen uranyumlu yapıların kimyasal bileşimleri EDAX analizleri ile doğrulanarak bu oluşumların uraninit (UO2) minerali olma ihtimalini kuvvetlendirmiştir. Ayrıca SEM görüntülerinde örnekler içerisinde zirkon, barit, karbonat ve kil mineralleri de izlenmiştir. Nevşehir-Dadağ uranyum mineralleşmesi karbonat birimleri içerisinde yer alması nedeniyle karbonat tipi uranyum yatağı özelliklerini taşımaktadır. Uranyum cevherleşmesinin epijenetik tipte olduğu ve bölgedeki faylanmalardan ötürü uranilce zengin hidrotermal sıvılar ile uranyum mineralleşmesine sebep olduğu düşünülmektedir.AbstractIn this study, mineralogical, petrographical and geochemical investigation of units containing radioactive elements from the lacustrine sediments of Kubaca member, Ayhan formation in Nevşehir County the south of Dadag village. In the study area, sintilometer and gamma ray measurements carried out on the surface 200 to 4000 cps anomaly values were observed in limestones of Kubaca member. Based on the anomaly levels surface and core samples obtained from drilling are classified for geochemistry analyses. The measured values for uranium are between 16 and 1864 ppm, for thorium are between 2 and 497 ppm. Highest element correlation values for uranium were identified with cerium, ytrium, strontium, zirconium, lanthanum, cesium and arsenic elements in correlation study. Organic materials, fire structure and stilolite development are defined in petrographical study. XRD patterns display presence of carbonate and clay minerals, and peaks close to the peak of uraninite and kasolite minerals. SEM analyses performed in significant samples show uranium mineralization around on micro-organism structures and pyrite. Spherical and cauliflower shaped uranous structures in SEM images which were confirmed by EDAX analyses have high possibility of uraninite (UO2) mineral. In addition to these, zircon, barite, carbonate and clay minerals are found in the samples. Nevşehir-Dadağ uranium mineralization has carbonate-type uranium deposits properties due to their occurrence in carbonate units. Uranium mineralization is suggested to be epigenetic type and caused by uranyl rich hydrothermal fluids which are derived after faulting activities in the region.