Çok değişkenli istatistiksel yöntemlerde Biplot tekniği

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BİLAL BARIŞ ALKAN

Danışman: CEMAL ATAKAN

Özet:

Bu çalışmada, literatürde oldukça karmaşık bir teoriye sahip olan biplot tekniğinin gerçek verilere uygulanması ile birlikte daha anlaşılır bir şekilde sunulması amaçlanmıştır. Bunun yanısıra çok değişkenli istatistiksel yöntemlerde biplot tekniğinin kullanılmasının veri kümesinde saklı kalmış yapıların ortaya çıkarılmasında son derece başarılı olduğu vurgulanmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde, konuya giriş ve önceki çalışmalar ele alınmıştır. İkinci bölümünde, biplot tekniği hakkında temel teorik kavramlar, Gabriel (1971) ile Gower ve Hand (1996)'in biplot yaklaşımlarından bahsedilmiştir. Daha sonraki bölümlerde sırasıyla Temel Bileşenler Analizi Biplot, Kanonik Değişken Analizi Biplot, Uzaklık Analizi Biplot, Bağlantı Biplot, Alan Biplot için temel kavramlar ve gerekli matematiksel teori verilmekte ve istatistiksel araştırmalarda bu yöntemlerin kullanımının önemi vurgulanmaktadır. Çalışmanın sekizinci bölümünde ise ekonomi, gıda ve enerji alanından elde edilen veri kümelerine önceki bölümlerde ayrıntılı olarak incelenen yöntemlerin uygulamalarına yer verilmektedir. Son bölümde sonuç ve öneriler tartışılacaktır.AbstractIn this study, it was attempted to evidently present the biplot technique which has a quite complex theory in literature with real-life applications and to demonstrate that the use of biplot and the multivariate statistical methods have proven extremely effective in discovering the covered structures in data sets.In the first section of the study, the introduction to the topic and the preceding studies have been dealt with. In the second section, the fundamental theoretical concepts of biplot, also the Gabriel?s (1971) and Gower and Hand (1996)?s biplot approaches were argued. In the following sections, the basic concepts of Principal Component Analysis Biplot, Canonical Variate Analysis Biplot, Analysis of Distance Biplot, Collinearity Biplot, Area Biplot and necessary mathematical theory were respectively given and it was focused on the significance of the use of these theories in statistical researches. In the eighth section, the applications of the methods that have been examined in details in the previous sections were explored by obtaining the data sets from the economy, food and energy fields. The last section is to discuss the conclusions and recommendations.