Gökçesu (Bolu) civarı eosen birimlerinin organik jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: UĞUR ÖREN

Danışman: ALİ SARI

Özet:

Gökçesu Havzası Eosen yaşlı tortullarından derlenen bitümlü şeyl örnekleri organik jeokimyasal, organik petrografi, gaz kromatografi ve ince tabaka kromatografi analizlerine tabii tutularak hidrokarbon potansiyelleri değerlendirilmiştir. Sonuçlar bitümlü şeyllerin organik madde miktarı, organik madde tipi, organik maddenin olgunlaşma düzeyi, kaynak kaya litolojisi, çökelme ortamı, organik fasiyes ve hidrokarbon potansiyeli yönlerinden yorumlanmıştır. Organik maddeler çoğunlukla petrol ve gaz türetebilecek (Tip I ve Tip II kerojen) tiptedir. Çalışılan bitümlü şeyllerin ısısal olgunlaşmaları; piroliz analizleri, üretim indeksi ve spor-renk indeksi ile belirlenmiş ve ısısal olarak olgunlaşmamış-erken olgun petrol türüm evresinde olduğu belirlenmiştir. Gökçesu havzasına ait bitümlü kayaçlar organik karbon yönüyle yeterli derecede kaynak kaya potansiyeline sahiptirler. Organik fasiyes ayırtlaması, kerojenin jeokimyasal özellikleri, maseral tipleri ve mikroskopik incelemelere göre yapılır. Organik maddenin bileşimi, oluşumu ve diyajenetik durumu göz önüne alınarak yapılan yedi ayrı organik fasiyes tanımlamasına göre organik fasiyesler AB tipindedir. Analiz sonuçlarına göre Tokmaklar formasyonunun olgunlaşmanın yeterli olduğu alanlarda petrol ve gaz türetebileceği belirlenmiştir. Hydrocarbon potentials of bituminous shale samples collected from the Eocene sediments in Gökçesu basin were evaluated through the organic geochemical, organic petrographical, gas chromatographical and iatroscan chromatographic analysis. The results were interpreted in respect to the amount of organic matter, type of organic matter, organic maturation lithology of source rock, depositional environment, organic facies and hydrocarbon potential. Organic matters are mostly of oil-prone and gas prone (Type I and Type II kerogen). The thermal maturation of the studied bituminous shales determined through pyrolysis analysis, production indeks and spor-colour index are in the range of the immature and early mature bituminous shales of the Gökçesu basin have high source rock potential in regard to their organic carbon contents. The classification of organic facies is made with respect to the geochemical properties of kerogene, maseral types and microscopic analyses. Among seven types of organic facies defined by using data, such as the composition, formation and diagenetic condition of organic matter, the studied samples are interpreted as being organic facies AB type. The analyses results show that Tokmaklar formation may produce oil and gas at the zones which have enough maturation.