Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YUNUS EMRE BAŞTUĞ
Danışman: HATİCE BAKKALOĞLU
Özet:Bu araştırmada kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıfların erken okuryazarlıktan zenginleştirilmiş ortamlarının durumunu betimlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirilmesi, sınıfların erken okuryazarlık çevresinin değerlendirilmesi ve erken okuryazarlık çevresinde farklılık yaratan değişkenlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Çalışma tarama modelinde tasarlanmış bir ölçek geliştirme çalışmasıdır. Çalışma grubu amaçsal örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmanın amacı doğrultusunda ilk olarak ölçme aracının oluşturulmasına yönelik madde havuzu hazırlanmış, uzman görüşüne başvurulmuş ve ölçeğin deneme formu oluşturulmuştur. Sonrasında ölçme aracının geçerlik ve güvenirlik analizlerini yapmak ve nihai formunu oluşturmak için toplam 55 anaokulunda görev yapan 311 öğretmenden veri toplanmıştır. Veriler SPSS paket programına girildikten sonra normallik varsayımları test edilmiş ve uygun istatistiksel yöntem seçilip analizler yapılmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda ilk olarak, geliştirilen Okul Öncesi Sınıfların Erken Okuryazarlık Çevresini Değerlendirme Ölçeği'nin (OSEÇDÖ) geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmıştır. Geçerlik analizleri kapsamında kapsam geçerliği ve yapı geçerliği analizleri, güvenirlik analizleri kapsamında ise Cronbach alfa güvenirliği, iki yarı test güvenirliği, alt-üst %27 güvenirliği ve madde toplam korelasyonu güvenirliği analizleri yapılmıştır. Kapsam geçerliği kapsamında Lawshe'nin (1975) kapsam geçerlik ölçütü hesaplanmış ve α=.80 ve üstü 60 madde ana uygulama formunda tutulmuş, α=.80 altında kalan 6 madde çıkarılmıştır. Yapı geçerliği kapsamında AFA ile ölçeğin faktör yapıları belirlenmiş ve faktör öz değerleri 1.43 ile 9.27 arasında değişen 5 faktörlü 27 maddelik OSEÇDÖ elde edilmiştir. Ölçeğin toplam açıklanan varyans oranı %64 olarak hesaplanmıştır. DFA ile 11 uyum indeksi test edilmiştir. Uyum indeklerinden 6'sının (RMSEA, RMR, SRMR, GFI, AGFI ve Ki-Kare) iyi uyum gösterdiği, 5'inin (CFI, NFI, NNFI, IFI ve RFI) mükemmel uyum gösterdiği belirlenmiştir. Güvenirlik analizleri kapsamında ise Cronbach α güvenirlik değerinin .91 olduğu, iki yarı test güvenirliği r değerlerinin .84 olduğu, alt-üst %27 güvenirliği p değerlerinin .05 düzeyinde anlamlı olduğu ve madde toplam korelasyonu güvenirliğinin de ölçütleri karşıladığı belirlenmiştir. İkinci olarak, okul öncesi sınıf ortamlarının erken okuryazarlıktan zenginleştirilmiş çevresinin durumunu betimlemek için puan ortalamaları ve bu puanların hangi sınıf ortamını temsil ettiği belirlenmiştir. Analizler neticesinde çalışmada yer alan okul öncesi sınıflarının %17.4'ü yetersiz sınıf ortamı, %30.2'si eksik sınıf ortamı, %35.4'ü ortalama sınıf ortamı ve %17'si iyi sınıf ortamı olarak nitelendirilmiştir. Son olarak, okul öncesi kaynaştırma/bütünleştirme ortamlarının erken okuryazarlık çevresi üzerinde hangi demografik değişkenlerin farklılık yarattığı değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre sınıfların erken okuryazarlıktan zenginleştirilmiş çevresi üzerinde öğretmenlerin mezuniyet alanı, sınıfta tanılı çocuk bulunması ve çalışılan yaş grubuna göre anlamlı farklılıklar bulunurken, öğretmenlerin mesleki deneyimi ve öğrenim durumlarına göre farklılık bulunamamıştır. In this study, it is aimed to describe the situation of early literacy enriched environment of pre-primary classes where inclusion practices are carried out. For this purpose, it is aimed to develop a valid and reliable measurement tool, to evaluate the early literacy environment of the classes and to determine the variables that make a difference in the early literacy environment. The research is a scale development study designed in the screaming method. The study group was determined using the purposeful sampling method. In line with the purpose of the research, firstly a pool of items was prepared for the creation of the measurment tool, expert opinion was consulted and a trial form of the scale was created. Afterwards, data were collected from 311 teachers working in 55 kindergartens in order to analyze the validity and reliability of the measurement tool and then create its final form. After entering the data into SPSS package program, normality assumptions were tested and appropriate statistical method was selected and analyzes were performed. For the purposes of the research, firstly, validity and reliability analysis of Early Literacy Environment Assessment Scale of Preschool Classes (ELEASPC) developed were conducted. In the scope of validity analyzes, the content validity and structure validity analyzes, and the reliability analysis, Cronbach alpha reliability, two half test reliability, lower-upper 27% reliability and item total correlation reliability analyzes were performed. Within the scope of content validity, the content validity criterion of Lawshe (1975) was calculated and 60 items α = .80 and above were kept in the main application form, 6 items below α = .80 were removed. Within the scope of construct validity, factor structures of the scale were determined by EFA and 27-item ELEASPC with 5 factors with factor eigenvalues ranging from 1.43 to 9.27 was obtained. The total explained variance ratio of the scale was calculated as 64%. 11 fit indexes were tested with CFA. It was determined that 6 (RMSEA, RMR, SRMR, GFI, AGFI and Chi-Square) of the fit indices fit well, and 5 (CFI, NFI, NNFI, IFI and RFI) showed perfect fit. Within the scope of the reliability analysis, it was determined that the Cronbach α reliability value was .91, the two half-test reliability r values were .84, the lower-upper 27% reliability p values were .05, and the item total correlation reliability met the criteria. Secondly, in order to describe the condition of the environment enriched from early literacy in preschool classroom environments, it was determined that the average scores and which classroom environment these scores represent. As a result of the analysis, 17.4% of pre-school classes included in the study were described as insufficient classroom environment, 30.2% as deficient classroom environment, 35.4% as average classroom environment and 17% as good classroom environment. Finally, it was evaluated which demographic variables make difference in the early literacy environment of preschool inclusion environments. According to the results of the research, while there were significant differences caused by the departments teachers graduated, diagnosed children in the class, and the examined age group in the early literacy-enriched environment of the classes, there was no significant difference in teachers' professional experience and the fields they graduated.