Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDE BAKAN AKTAŞ
Danışman: ELİF ARICA AKKÖK
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu tez çalışmasında, Türkçe sözlü gülmece metinlerinde dolaylı söz edimleriyle temsil edilen imgesel anlamlı dil öğelerini belirlemek; yabancı dil olarak Türkçe öğrenen C1 düzeyindeki öğrencilerin bu öğeleri anlamlandırma durumlarını ortaya koymak ve bu belirlemeler ışığında, gülmece oluşturan imgesel anlamlı dil öğelerinin öğretimi için İşlevsel Okuma Modeli temelinde geliştirilen bir öğretim seçeneği önerisi sunmak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sırasıyla şu işlemler gerçekleştirilmiştir: 1. Çalışmanın sınırlılıkları içindeki Türkçe sözlü gülmece metinlerinde yer alan ve dolaylı söz edimleriyle temsil edilen imgesel dil öğelerinin görünümlerini belirleme, 2. Dolaylı söz edimleriyle temsil edilen imgesel anlamlı dil öğelerinin, yabancı dil olarak Türkçe öğrenen C1 düzeyindeki öğrenciler tarafından anlamlandırılması durumunu belirleme, 3. Gülmecedeki imgesel anlamlı dil öğelerinin öğretimi için İşlevsel Okuma Modeli temelinde bir öğretim seçeneği önerisi sunma. Birinci işlemde, komedyen Cem Yılmaz’ın tek kişilik gösterilerinden derlenen veri tabanındaki metinler, oluşturulan gülmece çözümleme anahtarı doğrultusunda çözümlenmiştir. İkinci işlemde, veri tabanından seçilen metinlerin anlamlandırılmasını değerlendirmek için, İşlevsel Okuma Modeli’nin önerdiği okuma çıktılarını içeren Sözlü Gülmece Metni Anlamlandırma Testi, C1 düzeyindeki öğrencilere uygulanmıştır. Üçüncü işlemde, çözümleme ve test bulguları kapsamında ve İşlevsel Okuma Modeli temelinde bir öğretim seçeneği önerisi sunulmuştur. Çözümleme bölümünün sonucunda, gülmece öğeleri (imgesel anlamlı dil öğeleri, dolaylı söz edimleri) arasındaki ilişkinin algoritmik olduğu vargısına ulaşılmıştır. Algoritmalar nedenleme ilişkilerine dayanarak kendini göstermektedir. Uygulama bölümünün sonucunda, gülmeceyi anlamakla analitik düşünmek arasında yakın bir ilişki bulunduğu vargısına ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin söz konusu nedenleme algoritmasını işletemedikleri için daha üst düzeydeki kavrama düzeyine erişim sağlayamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Öğretim seçeneği önerisinde ise algoritmayı işletemeyen öğrencilerin nedensel türdeki algoritmik ilişkilere dair farkındalıklarının artırılması ve bu farkındalığı sağlayacak gülmecedeki bilgi alanlarındaki eksikliklerinin giderilmesi gerektiği vargısına ulaşılmıştır.