PISA 2012 Türkiye örnekleminde matematiğe yönelik motivasyon ve öz-inanç yapılarının ölçme değişmezliğinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATİH İMROL

Danışman: ÖMAY ÇOKLUK BÖKEOĞLU

Özet:

Bu çalışmanın amacı, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), uygulaması kapsamında matematiğe yönelik olarak ölçülen psikolojik yapılardan olan iki farklı yapının ölçme değişmezliğini incelemektir. Araştırma kapsamında, motivasyon ve öz-inancın okul türü, istatistiki bölge birimi ve sosyo-ekonomik düzey gruplarına göre ölçme değişmezliğini hangi düzeyde sağladığını belirlenmiştir. PISA 2012 Türkiye uygulamasında geçerli veri seti 4848 gözlem biriminden oluşmuştur fakat uygulamanın deseninden dolayı bu araştırmada verisetleri 3033 ile 1529 gözlem biriminden oluşmaktadır. Çok değişkenli normallik varsayımının sağlanmaması nedeniyle Satorra-Bentler düzeltmeli En Çok Olabilirlik tahminlemesi kullanılmış, değişmezlik ölçütü olarak ise CFI uyum indeksindeki .01'lik değişim dikkate alınmıştır. Analizlerin sonucunda ölçme değişmezliğinin motivasyon yapısında bütün gruplara göre yapısal, metrik, ölçek ve katı değişmezlik düzeylerinde sağlandığı; öz-inanç yapısında okul türlerine göre yapısal düzeyde, istatistiki bölge birimlerine göre katı değişmezlik düzeyinde ve sosyo-ekonomik düzeye göre metrik düzeyde sağlandığı belirlenmiştir. Bununla beraber ölçme değişmezliğinin sağlanmadığı durumlarda kısmi değişmezlik test edilmiştir. Öz-inanç yapısındaki maddelerin okul türleri ve sosyo-ekonomik düzey ölçüt değişkenlerine göre tam değişmezlik durumunu bozduğu belirlenmiştir. Araştırmacıların, öz-inanç yapısının okul türlerine ve sosyo-ekonomik düzeye göre yapılacak karşılaştırmalarda dikkatli olması önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: ölçme değişmezliği, çoklu grup doğrulayıcı faktör analizi, motivasyon,öz-inanç, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. Aim of this study is to examine measurement invariance of two different constructs towards mathematics within the scope of the International Student Assessment Program. Within the context of the research, it was determined at which level the motivation and self-beliefs provided the measurement invariance according to school type, statistical region units and socio-economic status groups. The current data set for PISA 2012 Turkey practice involves 4848 students' data but, due to design of the research, dataset consists of 3033 and 1529 students' data. Multiple Group Confirmatory Factor Analysis was used in the analyzes. Multivariate normality assumption was violated, therefore The Satorra-Bentler corrected Maximum Likelihood estimation technique has been used. The change of .01 in CFI index was taken into consideration as the criterion between levels of invariance. Findings of the analysis indicates that measurement invariance for motivation construct has been verified at strict level; and measurement invariance for self-belief construct has been verified at configural, strict and metric level respectively to school type, statistical regions and socio-economic level. However, in cases where the measurement invariance was not provided, partial invariance has been tested. It has been determined that the items of self-belief construct do not assure invariance conditions according to school type and socieconomic levels. Researchers are advised to be cautious when comparing self-belief constructs by school types and socieconomic levels. Key Words: measurement invariance, multigroup confirmatory factor analysis, motivation,self-belief, Programme International Student Assessment.