Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NECLA IŞIKDOĞAN UĞURLU
Danışman: ÖZGÜR AYDIN
Özet:Bu çalışmada işitme engelli okuyucuların biçim-sözdizimsel farkındalık becerilerinieylemlerde uyum ve zaman kategorileri açısından işiten öğrencilerle karşılaştırmalı olarakincelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya farklı sınıf düzeylerinde 6 - 7 ve 9 - 10. sınıftaöğrenim gören 65 işiten ve 57 işitme engelli olmak üzere 122 öğrenci dahil edilmiştir.Araştırmada veri toplama aracı olarak ilk önce katılımcıların demografik ve sağlık durumlarıile okuma ve okuduğunu anlama performanslarına ilişkin öğretmen görüşlerini içeren bir bilgiformu kullanılmıştır. Sonrasında katılımcıların kelime okuma işlemlerini değerlendirebilmekiçin DMASTR yazılımı, son olarak ise katılımcılara araştırmacı tarafından uyum ve zamankategorilerini içeren bir işlem geliştirilmiş ve SuperLab 5 yazılımıyla uygulanmıştır.Araştırmada kullanılan işlem, uyum ve zaman olmak üzere iki kategoriden oluşmaktadır.İşlemin uyum kategorisi; araştırmaya katılan katılımcıların Türk İşaret Dilindeki; cümleyapılarında hem özneyi hem de nesneyi kodlayan uyum eylemlerinin farkındalık becerilerinideğerlendirmeyi amaçlayan bir uygulamayı içermektedir. İşlemin zaman kategorisi ise;araştırmaya katılan katılımcıların eylemlerin zaman alt kategorilerinde yer alan geçmiş,şimdiki ve gelecek zaman farkındalık becerilerini değerlendirmeyi içeren bir uygulamayıiçermektedir.Araştırmadan elde edilen bulgulara genel olarak bakıldığında; işitme engelliokuyucuların uyum ve zaman kategorinde işiten gruba göre doğruluk oranlarındaki, tepkihızlarındaki ve okuma sürelerindeki başarılarının düşük olduğu görülmektedir. Ayrıca sınıfdüzeyleri açısından işiten okuyucuların uyum ve zaman kategorilerindeki başarılarının benzerolduğu görülürken işitme engelli okuyucuların ise sınıf düzeyleri açısından uyumkategorisinde tepki hızlarının ve okuma sürelerinin benzer olduğu, doğruluk oranlarının ise benzer olmadığı görülmektedir. Sınıf düzeyleri açısından işitme engelli okuyucuların zamankategorisine bakıldığında; işiten grupla benzer olduğu ve tüm alt kategorilerde bir farkolmadığı olduğu bulunmuştur.Uyum kategorisinin uyumlu ve uyumsuz olmak üzere alt kategorileri arasında;işitme engelli okuyucuların doğruluk oranlarında ve tepki hızlarında bir fark görülmezkenokuma sürelerinin farklı olduğu, uyumsuz eylemleri uyumlu eylemlere göre daha hızlıokudukları görülmektedir. Ayrıca geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman alt kategorilerinde iseişitme engelli okuyucuların geçmiş zamanda diğer zamanlara göre doğruluk oranları, tepkihızları ve okuma süreleri bakımından daha başarılı oldukları ancak şimdiki zamankategorisinde ise daha çok zorlandıkları görülmektedir.AbstractIn this study, it is aimed to examine prelingually deaf readers morpho-syntactic awarenessskills in verbs in tense and agreement categories with hearing students comparatively.Students from different levels including 6-7 and 9-10th grades, 65 hearing and 57 prelinguallydeaf students, totally 122 students are included to the research. As an instrument to collect thedata, firstly, an information form including demographic and health status of the participantswith the teacher’s views about the participants’ reading and reading comprehensionperformances is used. After that, DMASTR software to evaluate the participants’ wordreading process, and lastly, a process including the categories of agreement and tense isdeveloped and applied with SuperLab 5 software. The process used in the research isconsisted of the two categories, tense and agreement. The agreement category of the processtakes in an application which aims to evaluate the skills of awareness in agreement verbscoding both subject and object in a sentence structuce of the participants of the research inTurkish Sign Language. The tense category of the process takes in an application whichevaluates participants of the research’s past, present and future tense awareness skills in tensesub-categories of verbs.Generally, to the findings of the study; it is seen that the success of prelingually deafreaders in reaction time and reading time and the truth value in time and agreement categorieswhen compared to the hearing group is lower. Besides, in terms of grade levels, the success ofthe hearing group in agreement and tense categories is similar to the truth value of theprelingually deaf readers agreement category and their reading time and as for the truth valueare not similar. When we look at the time category of prelingually deaf readers in terms of their grade levels; it is similar to the hearing group and it is found that there is no differencein all the sub-categories.Between the sub-categories of agreement and nonegreement categories; it is seen thatithere is no difference in prelingually deaf readers rates of truth value; reaction time buttime of their readings are different, and they read the nonegreement verbs faster thanagreement verbs. Also, as fort he past, present and future sub-categories, it is seen that theof prelingually deaf readers are more successful in past tense when compared to the othertense, the truth value, reaction time and reading time but the have more difficulty in presenttense category.