Kazak toplumunda kadının statüsü ve kazak edebiyatında sorunsalı kadın olan roman ve hikâyeler üzerine bir inceleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NASSIBA JUNAYEVA

Danışman: UFUK TAVKUL

Özet:

Üç bölümden oluşan Kazak Toplumunda Kadının Statüsü ve Kazak Edebiyatında Sorunsalı Kadın Olan Roman ve Hikâyeler Üzerine Bir İnceleme konulu doktora tez çalışmamızın ilk bölümü "Kazak Toplumsal Yapısında Kadının Statüsü" başlığı altında 9 alt başlığa ayrılmıştır. Birinci bölümde Kazakistan ve Kazak ulusu hakkında geniş bir bilgi verilmiş olup, Kazak adının kökeni, Kazakların boy yapısı, tarih sahnesine çıkışı ve Rus hâkimiyetine dâhil olma süreçlerinden bahsedilmiştir. Ayrıca Kazakların yerleşik yaşamdaki ekonomisine de kısaca değinilmiştir. Sosyolojik bakımdan "aile" tanımına yer verildikten sonra Kazak toplumundaki ve ailedeki kadının yerinden söz edilmiştir. Kazak toplumsal yaşamında önemli yere sahip olan geleneksel Kazak hukukundan söz edilerek bu yasalardaki kadına ilişkin maddeler sıralanmıştır. Kazak toplumundaki kadının konumuna önemli ölçüde etki eden Ekim Devrimi öncesi ve sonrasındaki kadının durumuna değinilmiştir. Daha sonra bu dönem ve sonrasında yetişen kadın önderlerin faaliyetinden, Kazak aydınlarının kadın konusunda kaleme aldıkları makalelere yer verilmiştir. Tez konumuza güncel önem kazandıran cinsiyet eşitliği politikasına ve Kazak kadının şimdiki durumunu tahlil etmek amacıyla hazırlanan anket çalışmasının verilerine ve sonuçları bulunmaktadır. "Kazak Edebiyatında Nesir Türünün Gelişimi" başlıklı ikinci bölümde, Kazak nesrinin gelişim süreci ve Kazak edebiyatındaki ilk kaleme alınan roman ve hikâyelerin bahsinden sonra Kazak edebiyatında kadın hakları konusundaki ilk roman ve hikâyelere yer verilmiştir. "Kazak Edebiyatında Sorunsalı Kadın Olan Roman ve Hikâyelerin İncelemesi" başlıklı üçüncü bölüm ise 4 alt başlıktan oluşmaktadır. Tezimizin esas uygulama kısmı sayılan bölümde, Kazak edebiyatında nesir türünde kaleme alınan toplam dört eser, iki roman (Bahtsız Jamal, Ulpan), ve iki hikâyenin (Şuga'nın Anıtı, Himayesizin Günü) metne bağlı analizi yapılmıştır.