Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Abudurehemu WUBULI
Danışman: İBRAHİM MARAŞ
Özet:Doğu Türkistan Medreselerinde ĠSLAM DüĢüncesi – Sûfî Allahyar‘ın Sebatü‟l Acizin adlı Eseri Ekseninde Ġnceleme adlı bu tez çalıĢması, giriĢ ve üç bölümden oluĢmaktadır. GiriĢ bölümünde, Doğu Türkistan coğrafyası, tarihi ve Doğu Türkistanlıların inanç yapısı hakkında kısa bilgi verilmekle beraber, Türkler‘in tasavvufla iliĢkisi üzerinde özet bir açıklama yapıldı. Birinci bölümde, Karahanlılar‘dan günümüze kadar Doğu Türkistan medreselerinin genel durumu ve bölgedeki düĢünce yapısının değiĢimi, bölgenin siyasî tarihi hakkındaki kaynaklar ıĢığında değerlendirildi ve Doğu Türkistan bölgesi medrese eğitiminde yer alan tasavvufî görüĢlerin bölge halkı üzerinde bıraktığı etkiler hakkında kısa bilgi verildi. Ġkinci bölümde, yaklaĢık iki yüzyıldan beri Doğu Türkistan medreselerinde temel akaîd ve ahlâk ders kitabı olarak okutulan Sebatü‟l - Acizin adlı eserin müellifi Sûfî Allahyar‘ın hayatı ve eserlerinden bilgi verilmekle beraber Sebatü‟l – Acizin‘in ayrıntılı tanımı yapıldı. Üçüncü bölümde, eser üzerinde tasavvuf düĢüncesi açısından inceleme yapıldı. Bu iki bölüm çalıĢmanın omurgasını oluĢturmaktadır. Ek kısmında çalıĢmayla ilgili bazı resim ve eserlerden örnek verildi. Sonuç olarak Ġslam Alemi‘nin önemli bir parçası olan Doğu Türkistan bölgesi ve halkı üzerinde son yüzyıl içinde görülen ideolojik değiĢkleri açığa çıkarmak ve bölge medrese eğitiminde egemenlik konumunu koruyan tasavvuf düĢüncesi ile tanıĢmak ve tanıtmak yoluculuğuna ilk adım atmıĢ olduk.AbstractOur thesis named ―Islamic Thought in East Turkistan Madrasahs - an examination in the Sufi Allahyar‘s Sebatü‟l Acizin axis‖ consists of an introduction and three chapters. In the introduction, we tried to make a brief statement about relationship between Sufism and Turks, and Turkestan‘s geography and history, and people‘s belief structure of the Turkestan. And we offer the results of our research that about social and ethical impact of the Sufism in the region. In the first part, the general situation of the Turkestan Madrasahs until to today from the Karahanlilar period, and the change of mindset of the peoples of turkestan were evaluated in the light of the political history of the region. In the second part, were given information about Sufi Allahyar‘s life and works who the author of the Sebatü‟l - Acizin, that a book taught in the Turkistan Madrasah as basic creed and ethics textbook for nearly two centuries. In the third chapter, the work has been viewed in terms of philosophy and mysticism. In the additional part of the thesis, we have found useful to give as examples, what some of the paintings and literary works that related to our work. As a result, we have taken the first step on a journey, which explain to the idealojik changes that, was emerged on soils and peoples of Turkestan that an important part of the world of Islam, and recognize and promote to the inner face of Sunni Sufism that, protected its sovereignty location centuries in the Turkestan Madrasahs.