Hitit inanç sistemi ve ekonomi ilişkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SERKAN DEMİREL

Danışman: TURGUT YİĞİT

Özet:

Sadece Anadolu’da değil tüm Eski Yakın Doğu’da M.Ö. II. binyılın en dikkat çeken halklarından birisi Hititlerdir. Bu halk hem çağdaĢı hem de önceli olan pek çok kültürden devĢirilmiĢ öğeler ile ortaya çıkan bir dine sahiptir. Çok tanrılı diğer inançlarda da görülebilen bir nitelik olarak Hitit dininde, inanç bağlamında ortaya çıkan bazı konuların aynı zamanda ekonomik bir de niteliği olduğu da anlaĢılmaktadır.Hitit inançlarında din ve ekonomi iliĢkisinin görülebildiği pek çok alan vardır. Bunlardan ilki tapınaklardır. Atölyeleri, depolarıyla ve kendisine yüklenen idari görevleri ile bu kurumlar Hitit dünyasında sadece kült amaçlı olmayıp aynı zamanda birtakım sosyal ve ekonomik ihtiyaçlar için de kullanılıyordu.Esasen din ve ekonomi arasındaki bağlantılar çoğunlukla dinin yapısından kaynaklanmaktaydı. Hitit tanrılarının önemli bir kısmı tabiat varlıklarının tanrılaĢtırılmıĢ hallerinden ibaretti ve bu tanrıların doğa üzerinde yüksek bir tasarruf gücü vardı. Öte yandan toplumu ayakta tutan ve baĢta tarım olmak üzere birtakım ekonomik faaliyetlerde tamamen doğadaki hassas dengeye bağımlıydı. Bu nedenle ekonomik üretimde her hangi bir aksama yaĢanması doğanın dengesine bağımlıydı ve sonuçta bu bağımlılık tanrılaĢtırılmıĢ tabiat varlıklarının rızasının alınmasını gerektiriyordu. Bu tespiti Hititlerin inanmıĢ olduğu tanrıların mahiyetine bakarak, mitolojik hikâyelerin kurgularını irdeleyerek ve kutlanan bayramların gerekçelerinin farkına vararak anlamak mümkündür.Neticede Hitit dininin ekonomi üzerinde bir etki sahibi olduğundan ziyade Anadolu’nun bilinen en eski tarihinden itibaren toplumların sahip olduğu ekonomik ihtiyaçların dini yaĢam üzerinde biçimlendirici bir rolü olduğu ve Hititlerin de bu mirastan kendilerin düĢen payı aldıkları söylenebilir.AbstractJust not only in Anatolia but also in all Ancient Near East, the Hittites were one of the most remarkable people in BC II millennium.These people have a religion that emerged recruited many culture both priority and in their times. In Hittite religion, as an attribute can be seen other polytheistic religion, some of the issues that arise in the context of faith are related to economis nature.There are so many subjects can be seen in the relationship between religion and economics in Hittite belief.The first of these is temples. These institutions withworkshops, warehouses and administrative tasks imposed on them, in the Hittite world are not only a cult but also used for a number of social and economic needs.In fact, the links between religion and economy mainly stemmed from the structure of religion. An important part of the Hittite gods is divine consisted of natural assets and these gods have high power on the nature. On the other hand, some economic activities particularly in agriculture that is sustains of communitiesis completely dependent on delicate balance of nature. For this reason, any of having a problemin economic production depended on the balance of natureand consequently, this dependence required to take consent from deified natural assets. It is possible to understand this detection that looking believed the Hittite gods quiddity, examining the fiction of mythological stories and noticing the the reasons for festivals celebrated.As a result of said that rather than the Hittite religion have an impact on the economy, the economic needs of the communities from the oldest date of Anatolian have formative role of religious life, and the Hittites have a share of the inheritance that incumbent on themselves.