Öğretmen adaylarının başarıları belirlenirken tercih ettikleri durum belirleme yöntemlerini etkileyen faktörler ve bu yöntemlere ilişkin görüşleri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CELAL DEHA DOĞAN

Danışman: ÖMER KUTLU

Özet:

Bu çalışmanın amacı, yeni durum belirleme yöntemlerini ve karmaşık oluşturmacı sınav türünü yüksek ve düşük düzeyde tercih eden öğretmen adaylarını ayıran öğrenmeye ilişkin özellikleri saptamak ve öğretmen adaylarının durum belirleme yöntemlerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu çalışmada, araştırma deseninin güçlendirilmesinde kullanılan yöntemlerden birisi olan karma yöntem kullanılmıştır. Bu bağlamda nitel ve nicel veriler için iki farklı araştırma deseni kullanılmış ve araştırma sonucunda elde edilen bulgular birbirleriyle ilişkilendirilerek yorumlanmıştır. Çalışma Ankara ili sınırları içerisinde bulunan 1 vakıf 4 devlet üniversitesinin, okulöncesi eğitimi, sınıf öğretmenliği, bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi, ilköğretim fen bilgisi öğretmenliği, ilköğretim matematik öğretmenliği, ortaöğretim matematik eğitimi, ortaöğretim fen eğitimi programlarında öğrenimlerine devam eden 719 öğretmen adayı üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada gerekli verilerin toplanmasında “Durum Belirleme Tercihleri Ölçeği”, “Güdülenme ve Öğrenme Stratejileri Ölçeği”, ”Öğrenme Biçemleri Ölçeği” ve araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde ayırma analizi ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Yapılan ayırma analizi sonucunda yeni durum belirleme yöntemlerini yüksek ve düşük düzeyde tercih eden öğretmen adaylarını ayırmada; karmaşık oluşturmacı sınav türünü tercih düzeyinin, bilişötesi öğrenme stratejisini benimseme düzeyinin, işitsel öğrenme biçemini benimseme düzeyinin ve bedensel öğrenme biçemini benimseme düzeyinin etkili olduğu belirlenmiştir. Karmaşık oluşturmacı sınav türünü yüksek ve düşük düzeyde tercih eden öğretmen adaylarını ayırmada ise yeni durum belirleme yöntemlerini tercih düzeyinin, basit seçmeli sınav türünü tercih düzeyinin, eleştirel düşünme öğrenme stratejisini benimseme düzeyinin, görsel öğrenme biçemini benimseme düzeyinin ve yineleme öğrenme stratejisini benimseme düzeyinin (negatif yönde) etkili olduğu belirlenmiştir. Yapılan içerik analizi sonucunda öğretmen adaylarının; klasik ve yeni durum belirleme yöntemlerinin birlikte kullanılmasını tercih etmeleri; öğrenme biçemi, çalışma yöntemi gibi öğrenmeye ilişkin özelliklerinin, bireysel yeteneklerinin ve öğrenmeye ilişkin bakış açılarının durum belirleme tercihleri üzerinde etkili olması; yeni durum belirleme yöntemleriyle değerlendirilmelerinin öğrenmelerini olumlu yönde etkilemesi öne çıkan bulgular arasında gösterilebilir.