Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ALAETTİN KEÇELİ
Danışman: SAİME İKİNCİKARAKAYA
Özet:Bu araştırma; 2009-2010 ve 2010-2011 yetiştirme dönemlerinde Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin Haymana’daki Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde Yürütülmüştür. Deneme Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından yaklaşık 30 yıldır ikili ekim nöbeti araştırmaları yapılan parseller üzerine kurulmuştur. Araştırmada 9 farklı ekim nöbeti uygulaması (nadas, devamlı buğday, nohut , kışlık mercimek, kışlık fiğ, yazlık yulaf, yazlık mercimek, ayçiçeği, aspir) ve 4 adet ekmeklik buğday çeşidi Bayraktar-2000, Eser, Gerek-79, Tosunbey) yer almıştır. Araştırmada; m2’de bitki sayısı, m2’de fertil başak sayısı, bitki boyu, bitkide fertil kardeş sayısı, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, başakta tane verimi, birim alan tane verimi, tane sertliği, hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, un verimi, protein miktarı, zeleny sedimentasyon, kül miktarı, düşme sayısı, yaş gluten miktarı, kuru gluten miktarı, gluten index değeri, glutograf, alveograf, farinograf ve ekmek özelliklerine ait veriler incelenmiştir. İki yıl süreyle yürütülen bu çalışmada başak uzunluğu dışında ele alınan diğer bütün parametreler yönünden yıllar arasındaki farklılıklar önemli bulunmuş ve yıllar ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, birim alan tane veriminde birinci yıl nohut sonrası ekilen Tosunbey çeşidi 388 kg/da ile ilk sırada yer alırken, ikinci yıl ayçiçeği sonrası ekilen Bayraktar-2000 çeşidi 659 kg/da ile en yüksek tane verimini vermiştir. En yüksek protein miktarı birinci yıl aspir sonrası ekilen Tosunbey çeşidinde 17.3(kuru madde), ikinci yıl ise yazlık mercimek sonrası ekilen Gerek-79 çeşidinde 15.5 (kuru madde) tespit edilmiştir. Verim ve kalite değerleri her iki yıl için de değerlendirildiği temel bileşenler analizi sonuçlarında Tosunbey çeşidinin kurak ve yağışlı geçen yıllarda farklı ön bitkilerden sonra hem verim hem de kalite değerleri ve son ürün olan ekmekte en iyi değerleri verdiği saptanmıştır. Uygun iklim koşullarında Eser çeşidininde iyi kalite ve verim değerlerine sahip olduğu ve paçallarda değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. Abstract This research was carried out at the University of Ankara, Faculty of Agriculture, Research and Application Farm during 2009-2010 and 2010-2011 growing seasons. The experiment was established on to plots that two years crop rotation researches have been conducted for 30 years by Central Research Institute for Field Crops. In this research, 9 different previous crops (fallow, continuously wheat, chickpea, winter lentil, spring oat, spring lentil, sunflower and safflower) and 4 bread wheat cultivars (Bayraktar-2000, Eser, Gerek-79 and Tosunbey) were used. In the study, plant number per m2, fertile spike number per m2, plant height, tiller number, spike lenght, number of grain per spike, grain weight per spike, grain yield, kernel hardness, test weight, thousand kernel weight, flour yield, protein content, zeleny sedimentation, ash, falling number, wet gluten, dry gluten, gluten index, glutograph, alveograph, farinograph and bread properties were investigated. According to research results; investigated parameters per year except spike length was significantly different; therefore, the years were evaluated separately. Tosunbey after chickpea was gave the highest seed yield with 388 kgda-1 in the first year, while Bayraktar 2000 after sunflower was superior in the second year with seed yield of 659 kgda-1. The highest protein content was obtained from Tosunbey after safflower by 17.3 (dry matter) in the first year and also from Gerek-79 after spring lentil by 15.5 (dry matter) in the second year. Principal component analysis of yield and quality parameters for two years showed that Tosunbey gave the best values after different cover crops for both yield and quality, and final product as bread. It was concluded that Eser had good yield and quality values for aggregates under favorable climatic conditions.