Entegre eğitime katılan ve katılmayan engelli çocukların annelerinin depresyon ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: REMZİYE CEYLAN

Danışman: NERİMAN ARAL

Özet:

Bu çalışma, entegre eğitime katılan ve katılmayan beş-yedi yaş arasında engelli çocuğu olan annelerin depresyon ve umutsuzluk düzeylerini belirlemek ve bazı değişkenlere göre depresyon ve umutsuzluk düzeylerinin değişip değişmediğini incelemek amacı ile yapılmıştır. Araştırmaya Ankara il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı ilköğretim okullarının bünyesinde bulunan anasınıflarına devam eden engelli çocuğu olan 59 anne ile, karşılaştırma grubu olarak Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel eğitim okullarına devam eden benzer yaş ve özellikte engelli çocuğu olan 67 anne olmak üzere toplam 126 anne dahil edilmiştir. Araştırmada, 'Beck Depresyon Ölçeği', 'Beck Umutsuzluk Ölçeği' ve 'Genel Bilgi Formu' kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama araçları, annelerle yüz yüze görüşülerek araştırmacı tarafından doldurulmuştur. Elde edilen verilerin analizinde t-testi, Mann Whitney U-testi ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda çocukları entegre eğitime katılmayan annelerin depresyon ve umutsuzluk düzeylerinin, çocuğu entegre eğitime katılan annelerin depresyon ve umutsuzluk düzeylerine göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.Çocuğun cinsiyetine, çocuğun engel nedenine, eşin öğrenim durumuna, ailede başka engelli birey olma durumuna, çocuğa yeterli zaman ayırma durumuna, çocuğun engelini öğrenme şekline göre çocuğu entegre eğitime katılmayan annelerin depresyon düzeyleri arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır (p<.05). Ayrıca çocuğu entegre eğitime katılmayan annelerin çocuğun engel nedenine, eşin öğrenim durumuna, ailede başka engelli olma durumuna göre umutsuzluk düzeylerinde anlamlı fark olduğu belirlenmiştir (p<.05). Elde edilen sonuçlar doğrultusunda entegre eğitimin annelerin bulundukları ortama uyum sağlamalarında, kendilerine yönelik duygu, düşünce, algı ve beklentilerinde, gelecek için umutlarına olumlu yönde katkı sağlamada etkili olabileceği söylenebilir.