Yapılma Olasılığı Yüksek İsteklerde Bulunma Strateji Eğitiminin Okul Öncesi Öğretmenlerin Stratejiyi Uygulama ve Özel Gereksinimli Çocukların Sınıf içi Geçişlerine Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: PERVİN NAİLE AYKAÇ

Danışman: Hatice Bakkaloğlu

Özet:

Araştırmada, Yapılma Olasılığı Yüksek İsteklerde Bulunma Strateji (YOYİB) Eğitimi ve YOYİB strateji uygulamasının kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi sunan öğretmenlerin stratejiyi uygulama durumları ve uygulanan stratejinin özel gereksinimli olan (ÖG) çocuklar üzerindeki etkileri incelenmiştir.

Araştırmada yarı deneysel bir desen olan zaman dizileri modeli kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri öğretmen davranışları; YOYİB doğru uygulama düzeyi ve ÖG çocuk davranışları (sınıf içi geçiş becerileri, problem davranışlar, toplam geçiş süreci, bekleme süreci) olarak iki grupta toplanmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni; araştırmacı tarafından öğretmenlere sunulan YOYİB Strateji Eğitimidir.

Araştırmanın çalışma grubunu; Ankara Merkez İlçesinde bulunan kaynaştırma/bütünleştirme uygulamaları yürütülen okul öncesi sınıflarda görev yapan 10 okul öncesi öğretmeni ve sınıflarında bulunan 10 ÖG çocuk ve 10 TG çocuk oluşturmaktadır.

Araştırmanın veri toplama araçları; 1) Çalışma Grubuna İlişkin Veri Toplama Araçları, 2) Öğretmen Eğitimine İlişkin Veri Toplama Araçları, 3) YOYİB Stratejisi Öğretiminin Etkililiğine İlişkin Veri Toplama Araçları, 4) Çalışmanın Güvenirliği ve Geçerliğine İlişkin Veri Toplama Süreci ve Araçları ve 5) Sosyal Geçerlik Veri Toplama Süreci ve Araçları olarak gruplandırılarak oluşturulmuştur. Öğretmenlere ve çocuklara ilişkin veriler hem grafiksel olarak hem de SPSS 19 paket programı ile anlamlılık düzeyi 0.5 benimsenerek istatistiksel olarak analiz edilmiştir.

Araştırma sonucunda öğretmenlere sunulan eğitimin öğretmenlerin YOYİB stratejisini doğru uygulama durumları üzerinde olumlu etkilere yol açtığı belirlenmiştir. Ayırca sınıf içi geçişlerde ÖG çocuklara uygulanan YOYİB stratejisinin, çocukların; sınıf içi geçiş becerilerinde, toplam geçiş sürelerinde, bekleme sürelerinde artışa ve problem davranışların da azalmasında etkili olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin kendilerine sunulan eğitimden memnun kaldıkları ve uygulanan müdahale sonrasında ÖG çocukların incelenen hedef davranışlarının tipik gelişen akranlarının davranışları ile benzerlik gösterdiği belirlenmiştir.