Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: DUYGU BAYRAM CANDAN
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu araştırmada, Ankara ili merkez ilçelerindeki kamu ortaokullarında görev yapan branş öğretmenlerinin görüşlerine göre, öğretmenlerin sergiledikleri sosyal kaytarma davranışları, bu davranışların nedenleri, sonuçları ve önlenmesi için yapılabileceklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma betimsel tarama modelindedir ve araştırmada nicel araştırma tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın hedef evreni, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ankara ili sınırları içerisindeki dokuz merkez ilçedeki kamu ortaokullarında görev yapan 14868 branş öğretmeninden oluşmaktadır. Hedef evrenden tabakalı örnekleme tekniği ile tesadüfi olarak örneklem alınmış ve 381 öğretmene ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen "Öğretmenlerin Ortak Çalışma Davranışlarını Değerlendirme Anketi" ile toplanmıştır. Veriler SPSS programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde, frekans ve standart sapma gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Katılımcıların cinsiyet değişkenine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında t-testi; yaş, öğrenim durumu ve branş değişkenlerine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi ve Kruskall Wallis H testi kullanılmıştır. Öğretmen görüşleri arasında kıdem değişkenine göre anlamlı fark olup olmadığının belirlenmesinde tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Anlamlılık testlerinde α=.05 anlamlılık düzeyi temel alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler okulda yapılan grup çalışmalarında sosyal kaytarma davranışlarını çok az düzeyde sergilemektedirler. En fazla gözlemlenen sosyal kaytarma davranışı grup çalışması esnasında cep telefonuyla meşgul olmadır. Öğretmenler tarafından en az sergilendiği düşünülen sosyal kaytarma davranışı ise gruptaki diğer kişileri oyalayarak çalışmalarına engel olma davranışıdır. Öğretmenlerin sosyal kaytarma davranışlarına ilişkin görüşleri cinsiyet, yaş, kıdem ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Eğitim düzeyi yükseldikçe algılanan sosyal kaytarma düzeyi de artmaktadır. Öğretmenlerin sosyal kaytarma davranışlarının önemli iki sonucu, çoğu işin belli öğretmenler tarafından yapılmasının beklenmesi ile gruptaki diğer öğretmenlerin daha fazla çalışarak durumu telafi etmek zorunda kalmasıdır. Sosyal kaytarmanın sonuçlarına ilişkin görüşler cinsiyet, mesleki kıdem, yaş ve branş değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin öğrenim düzeyi yükseldikçe sosyal kaytarma davranışlarının olumsuz sonuçlar doğuracağına ilişkin inanç da artmaktadır. Öğretmenler sosyal kaytarma davranışlarının en çok verilen görevlerden kaynaklandığını, ders dışı işlere enerjilerinin kalmadığını düşünmektedirler. Sosyal kaytarmayı önlemek için gruplar öğretmenlerin ilgi ve yetenekleri dikkate alınarak oluşturulmalıdır. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak okullarda sosyal kaytarmanın engellenmesi ile ilgili olarak yöneticilere ve ileride yapılacak araştırmalara yönelik öneriler geliştirilmiştir.AbstractIn this study, it was aimed to determine teachers' ,who study on public secondary schools, social loafing behaviour and reasons, results, precaution of social loafing. The study is as a decriptive survey model and designed with research design including quantitative method. In the phase of the study, population consisted of 14868 secondary school teachers working in nine central districts of Ankara. Stratified sampling technique was used for statistical data collection and data were collected from 381 teachers. Data of the study were collected from secondary school teachers with "The Questionnaire of Teachers' Collaborative Work Behaviours" which developed by the researcher. The data were analyzed by SPSS program. In data analysis descriptive statistical techniques such as percentage, frequency, arithmetical mean and standard deviation were used. T-test was used while comparing the opinions of teachers' according to the gender; One-way ANOVA and Kruskal Wallis H were used while comparing the teachers' opinions according to the age, educational status and subject. One-way ANOVA was used to determine whether teachers' opinions differ according to seniority. As a cut of significance level, .05 was used. According to the results of the research, the teachers exhibited very low level of social loafing behaviour in group work at school. The most observed behaviour of social loafing was dealing with mobile phone during group work. Social loafing behaviours, which were thought to be least exhibited by teachers, are behaviours that prevent others from working in groups. There was no signifficant difference in teachers' opinion about social loafing behaviours according to gender, age, seniority and subject. As the level of education increases, the perceived level of social loafing also increases. Two important results of teachers' social loafing behaviour were that most of the other teachers in the group have to work harder to compensate the social loafing of others and expectation of most jobs to be done by same teachers. There was no significant difference in teachers' opinion about results of social loafing behaviours according to gender, age, seniority and subject. As the level of education increases, teachers belief abaout social loafings negative results increases. Teachers argued that social loafing behaviours are most often attributed to given tasks. So they didn't have energy for an extra job apart from lessons. In order to prevent social loafing, groups should be formed taking into account the interests and abilities of teachers. Based on the results of the research, proposals have been developed for managers and researchers about the prevention of social loafing in schools.