Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Uros UGARKOVİC
Danışman: GÖKHAN ERDEM
Özet:Bu tezde Türk ve Sırp resmi tarih ders kitapları, ortak tarih ve Türk-Sırp ilişkileri açısından kıyaslanmıştır. İki devletin okullarında öğrencilere okutulan tarih kitaplarının ortak tarih, ikili ilişkiler ve öbür taraf hakkındaki anlatımı incelenirken, kitapların yansıttığı tarih versiyonlarını belirlemek ve bu iki tarih versiyonunun aynı mı, farklı mı, farklı ise ne kadar farklı olduğunu belirlemek tezin ana konusudur. Sadece güncel resmi tarih ders kitaplarını analiz eden bu tezde Türk ve Sırp öğrencilere okutulan tarih kitaplarının dayandığı tarih anlatımlarının tamamen farklı olduğu ispat edilmişti. Türk kitapları Türklerin Balkanlara kurtarıcı olarak geldiklerini, Balkan uluslarının Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altına isteyerek girdiklerini ve Osmanlı İmparatorluğu’nda barış, refah ve Türk komşularla dostluk içinde yaşadıklarını anlatırlar. Yine bu anlatıma göre, Sırplar istedikleri için değil, Rusya’nın kışkırtması nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu’ndan ayrılmak istediler. Sırp kitapları ise Türklerin Balkanlara “vahşi işgalciler” olarak geldiklerini, Sırbistan’ı zorla fethettiklerini ve Sırpları “karanlıkta ikinci sınıf teba” olarak tuttuğunu ileri sürerler. Fakat, kurtuluştan sonra anlatım değişir ve Sırp kitapları, Yugoslavya iç savaşına kadar olan dönemde Sırbistan’ın ve sonra Yugoslavya’nın Osmanlı İmparatorluğu ve sonrasında Türkiye Cumhuriyeti ile ilişkilerini olumlu bir çerçevede ele alırlar. 1990’larda ortaya çıkan savaş ve bugünkü Balkan politikası hususunda iki ülkenin kitapları yine anlaşmazlıklara ve farklı bakış açılarına dönerler. Söz konusu farklı tarih versiyonları iki devletin öğrencilerine sistematik olarak benimsetilirler ve bu iki devletin kamuoyları arasında anlaşmazlıklara neden olur. Bu sebeple söz konusu farklılıklar önemlidir ve hem Türk-Sırp ilişkilerini hem de genel Balkanlar politikasını anlamak isteyen birinin bu çalışmanın bulgularını göz önünde tutması faydalı olacaktır. AbstractThis work compares Turkish and Serbian official history textbooks over the topic of Turkish-Serbian relations and two countries’ common history. Through the analysis of two countries’ official school history textbooks, in particular their narrative of relations between two countries, the “other” country and their common history, the aim of this research is to identify the historical narrative and projected “version of history” each set of books is trying to reflect and determine whether the two versions of history are same or not, and if different, how different they are. In this work, which encompasses only contemporary school textbooks currently in use in two respective countries’ schools, it is proven that two versions of history offered by the two sets of textbooks are very different. We can find the biggest differences in two sets of books’ naratives about arrival Ottomans to the Balkans, conquering of Serbia, life of Serbs in Ottoman Empire, reasons for Serbian fight for liberation, reasons and flow of Balkan wars and ultimately, reasons and nature of Yugoslav civil war in l990’s and role of modern day Turkey in Balkans in late XX and early XXI century. Two different versions of history discussed above are systematically thought to the students of two countries, creating as a consequence misunderstanding and luck of trust between two publics. Therefore, the aforementioned differences are of significant importance and it would be useful for one trying to understand Turkish-Serbian relations, as well as Balkan politics in general, to consider findings of this work.