Ortaokul kütüphanelerinde ve sınıf kitaplıklarında bulunan eserlerin DKAB öğretim programlarında yer alan değerler açısından incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DİLEK TERKAN

Danışman: YILDIZ KIZILABDULLAH

Özet:

Bu çalışma, okul kütüphanelerinde ve sınıf kitaplıklarında bulunan, yerli yazarlar tarafından ele alınmış anı, hikaye, gezi, roman ve masal türü eserlerde bulunan ahlaki değerleri tespit etmeyi ve bu kitapların DKAB öğretim programında yer alan değerlerin gerçekleşmesine katkısının olup olmayacağını belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın gerçekleştirilmesi için, okul ve sınıf kitaplıklarında bulunan yerli yazarlara ait baskı sayısı veya baskı miktarı en fazla olan eserler arasından seçilen on altı adet kitaptan, "doküman incelemesi" yöntemi ile işlenen değerler tespit edilmiştir. İncelemeler neticesinde toplanan veriler, kök ve alt değerler olarak sınıflandırılmış, her bir kitaptan ve kitaplar birden fazla bölümden oluşuyorsa (masallar, hatıralar, hikayeler gibi) her bir alt başlıktan "doküman incelemesi" yöntemiyle tespit edilen değerlerin işlendiği paragraflar kayıt altına alınmıştır. "içerik analizi" yöntemi uygulanarak, belirlenmiş kavramlar, bir çerçeve içerisinde düzenlenerek yorumlanmıştır. Kitaplarda yer alan kök ve alt değerler, tablo haline getirilerek her bir kitabın sonuna eklenerek, değerlerin kullanım miktarları ve sıklıklarını rahatlıkla inceleme fırsatı oluşturulmuştur. Birden fazla bölümü olan kitaplarda yer alan masal, anı ve hikayelerde yer alan değerler, ayrı ayrı tablolar haline getirilmiş ve kitabın sonuna genel toplam içeren tablo yerleştirilirken, incelenen bölümlerin tabloları EK- 2.1, EK-2.2 …v.b. şeklinde adlandırılarak çalışmanın sonuna ilave edilmiştir. Kitaplarda Türk toplumu açısından genel olarak ahlaki olarak kabul edilenlerden daha fazla "gayri ahlaki" olarak değerlendirilebilecek davranışların yer aldığı görülür. Bir şeyin faydalı olup olmadığı, içeriğinde yer alan bütün unsurları bilmekle ancak anlaşılır. Bu mantıkla ve kitapların daha sağlıklı değerlendirilmesine fırsat sağlamak amacıyla, tespit edilen bu davranışlar da, her incelemenin sonuna numara verilerek sıralanmıştır. Her bir davranış için alıntı yapılmış ve bu alıntılar da aynı sayı numarası ile çalışmanın sonuna Ek-1 olarak ilave edilmiştir. Çalışmanın amacı doğrultusunda yapılan tespitler doğrultusunda incelenen; on altı kitaptan, on bir tanesinin DKAB öğretim programında yer alan değerlerin gerçekleşmesine katkı sağlayabilecek kapasiteye sahip oldukları, beş tanesinin ise sahip olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.