Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BELİZ KAYA
Danışman: ERDAL DİNÇ
Özet:Bu tez çalışmasında, kemometrik kalibrasyon yöntemleri (temel bileşen regresyonuyöntemi (PCR), kısmi en küçük kareler yöntemi (PLS) ve yapay sinir ağları (ANN)),iki farklı farmasötik preparattadaki telmisartan (TEL) ve hidroklorotiyazid (HCT)'inaynı anda miktar tayinlerine hiç bir ayırma işlemi kullanmaksızın başarıylauygulandı.Bu kemometrik yöntemler için, TEL için 1-26 ?g/mL konsantrasyon aralığında veHCT için 1-17 ?g/mL konsantrasyon aralığında bileşikleri içeren 45 adet karışımdanoluşan kalibrasyon (konsantrasyon) seti, metanol içerisinde hazırlandı. Kalibrasyonsetinin 200-350 nm aralığında absorpsiyon spektrumu kaydedildi. Kalibrasyon setive bu sete karşılık 250-300 nm aralığında elde edilen absorpsiyon verileri arasındakiilişkiden yararlanılarak üç kemometrik kalibrasyon oluşturuldu. PCR PLS ve ANNyöntemlerinin validasyonu, TEL ve HCT içeren sentetik karışımlar analiziylegerçekleştirildi. Buna ilave olarak, gün içi-günler arası analiz ve standart eklemeteknikler gibi diğer validasyon işlemleri de kullanıldı. PCR, PLS and ANNyöntemlerinin TEL ve HCT karışımlarının analizin uygulamasında, % geri kazanımsonuçları ile karşılık gelen bağıl standart sapma değerleri sırasıyla TEL için % 100.1ile % 2.78 ve HCT için % 100.7 ile % 1.52 (PCR); TEL için % 100.2 ile % 2.76 veHCT için % 100.7 ile 1.45 (PLS); TEL için % 101.8 ile % 2.15 ve HCT için % 100.6ile % 3.62 (ANN) olarak bulundu. Sonraki basamakta PCR, PLS and ANNyöntemler, iki farklı ticari farmasötik preparattaki TEL ve HCT'in aynı anda miktartayinlerine uygulandı.Ayrıca karşılaştırma yöntemi olarak türev spektrofotometrisi geliştirildi. Bu türevyönteminde, yapay karışımlardan ve farmasötik preparatlardan TEL analizi içinbirinci türev ve HCT analizi için üçüncü türev yöntemlerinin uygun olduğusaptanmıştır.PCR, PLS and ANN kalibrasyon yöntemleriyle hesaplanan deneysel verilerin,karşılaştırma yöntem olarak kullanılan türev spektrofotometrisiyle elde edilensonuçlar istatistiksel olarak karşılaştırıldı ve sonuçlar arasında iyi bir uyum gözlendi. AbstractIn this thesis, three different chemometric calibration methods (principle componentregression (PCR), partial least square (PLS) and artificial neural network (ANN) )were successfully applied to the simultaneous determination of telmisartan (TEL)and hydrochlorothiazide (HCT) in two different pharmaceutical preparations withoutusing any separation step.For the chemometric methods , a calibration (concentration) set of 45 binarymixtures containing compounds in the working range of 1-26 ?g/mL for TEL and 1-17 ?g/mL for HCT was symmetrically prepared in methanol. The absorption spectraof the above calibration set were recorded in the spectral region of 200-350 nm.Three chemometric calibrations were constructed by using the relationship betweenthe calibration set and its corresponding absorption data obtained in the range 250-350 nm. The validation of PCR, PLS and ANN was carried out by analyzing thesynthetic mixtures of TEL and HCT compounds. In addition to that, other validationprocedures such as intra day-inter day and standard addition technique were used.Percent mean recoveries with their corresponding relative standard deviations in theapplication of PCR, PLS and ANN methods to the synthetic binary mixturescontaining both compounds were found to be 100.1 % with 2.78 % for TEL ; 100.7% with 1.52 % for HCT and 100.2 % with 2.76 % for TEL; 100.7 % with 1.45 % forHCT and 101.8 % with 2.15 % for TEL; 100.6 % with 3.62 % for HCT, respectively.In the next step, the PCR, PLS and ANN methods were applied to the simultaneousdetermination of TEL and HCT in two different commercial pharmaceuticalpreparations and successful results were obtained.In addition, derivative spectrophotometry was developed as a comparison method. Inthis derivative method, first and third order derivative methods were found suitablefor the determination of TEL and HCT in their synthetic mixtures andpharmaceutical samples, respectively.The experimental results provided by PCR, PLS and ANN were statisticallycompared with those obtained by derivative spectrophotometry and a goodagreement was observed between the results.