Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜRHAN BAHADIR
Danışman: İLHAN ERDEM
Özet:M.Ö. 300 yılında Selevkoslar tarafından kurulmuş olan Antakya, Antikçağ ve Ortaçağ boyunca dünyanın en büyük şehirlerinden biriydi. Bu dönem boyunca Antakya, doğunun kültürel, ticari ve dini merkeziydi. Roma İmparatoru Pompei, M.Ö. 64 yılında Antakya'yı aldı ve şehre özerk yönetim yapısı verdi. Böylece Antakya'da Roma dönemi başladı. Roma dönemi, M.S. 636 yılında Müslümanların şehri almasıyla sona erdi. Antakya tarihinin en önemli olaylarından biri Hz. İsa'nın Havarilerinden olan Barnabas, Pavlos ve Peter'in Antakya'ya gelerek Hıristiyanlığı Roma dünyasına yaymalarıydı. Barnabas, Pavlos ve Peter'in gayretleri sayesinde bir yıl gibi kısa bir sürede Antakya'da Hz. İsa'nın öğretisini kabul eden büyük bir topluluk oluştu. Böylece bu topluluğa Antakya'da ilk defa Hıristiyan adı verildi. Antakya'da M.S. 50 yıllarında şekillenen Hıristiyanlık buradan bütün dünyaya yayıldı. Roma İmparatorları, Hıristiyanlığı devlet dini olarak kabul etmeyerek M.S. 313 Milano Fermanı'na kadar Hıristiyanlara baskı ve zulüm yaptılar. Bizans İmparatoru Konstantin'in İmparatorluk içinde Hıristiyanlara uygulanan baskı ve zulmü kaldırmasıyla Hıristiyanlar baskıdan kurtulmuş oldular. Bizans döneminde Antakya, Bizans'ın doğusunda önemli bir askeri üs ve Suriye'nin idari merkeziydi. Altıncı yüzyılın başında bir saray, bir katedral, tiyatrolar ve hamamlar bulunan Antakya'da şehir hayatı çok hareketli iken şehir altıncı yüzyılın ikinci çeyreğinden sonra değişmeye başladı. 526 yılındaki şiddetli depremde Antakya yerle bir olduktan sonra ikinci felaket 540'taki İran işgali oldu. 628 yılında Bizans İmparatoru Herakleios'un İran'ı hezimete uğratmasıyla Antakya tekrar Bizans toprağına katıldı. Fakat bu dönem çok fazla sürmedi. Çünkü Ebu Ubeyde b. Cerrah'ın 636 yılında Antakya'yı fethiyle Antakya'da İslâm dönemi başladı. Emeviler ve Abbasiler, 868 yılına kadar Antakya'yı yönettiler. Ahmed b. Tolun, 878 yılında Antakya'yı aldı. Daha sonra İhşidîler 936 yılından 944 yılına kadar Antakya'da hüküm sürdüler. Böylece Tolunoğulları ve İhşidîler, Mısır'da hakimiyet kurmuş iki Türk devleti Antakya'da bir dönem hakimiyet kurmuş oldular. Müslümanların üç asırdan fazla bir süre Antakya hakimiyetinden sonra Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas, 968 yılında Antakya'yı tekrar Bizans topraklarına kattı. Bu olay 10. yüzyılda Bizans'ın doğu da ilerlemesi manasını taşıyordu. Anadolu Selçuklu Sultanı Süleyman Şah'ın 1084 yılında Antakya'yı almasıyla Antakya'da tekrar Bizans dönemi sona erdi. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın Antakya'ya gelerek 1086 yılında Selçuklu komutanı Yağısıyan'ı Antakya'ya vali olarak görevlendirdi. Bu tarihten 1098 yılına kadar Yağısıyan Antakya'yı yönetti. 1098 yılında zorlu bir kuşatmadan sonra Haçlılar Antakya'yı ele geçirdiler. Böylece 3 Haziran 1098-18 Mayıs 1268 tarihleri arasında yaklaşık yüz yetmiş yıl Antakya'da Haçlı kontluğu hüküm sürdü. Bahadır Gürhan, 636 -1100 Arasında Antakya, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. İlhan Erdem, 385 s. ÖZET M.Ö. 300 yılında Selevkoslar tarafından kurulmuş olan Antakya, Antikçağ ve Ortaçağ boyunca dünyanın en büyük şehirlerinden biriydi. Bu dönem boyunca Antakya, doğunun kültürel, ticari ve dini merkeziydi. Roma İmparatoru Pompei, M.Ö. 64 yılında Antakya'yı aldı ve şehre özerk yönetim yapısı verdi. Böylece Antakya'da Roma dönemi başladı. Roma dönemi, M.S. 636 yılında Müslümanların şehri almasıyla sona erdi. Antakya tarihinin en önemli olaylarından biri Hz. İsa'nın Havarilerinden olan Barnabas, Pavlos ve Peter'in Antakya'ya gelerek Hıristiyanlığı Roma dünyasına yaymalarıydı. Barnabas, Pavlos ve Peter'in gayretleri sayesinde bir yıl gibi kısa bir sürede Antakya'da Hz. İsa'nın öğretisini kabul eden büyük bir topluluk oluştu. Böylece bu topluluğa Antakya'da ilk defa Hıristiyan adı verildi. Antakya'da M.S. 50 yıllarında şekillenen Hıristiyanlık buradan bütün dünyaya yayıldı. Roma İmparatorları, Hıristiyanlığı devlet dini olarak kabul etmeyerek M.S. 313 Milano Fermanı'na kadar Hıristiyanlara baskı ve zulüm yaptılar. Bizans İmparatoru Konstantin'in İmparatorluk içinde Hıristiyanlara uygulanan baskı ve zulmü kaldırmasıyla Hıristiyanlar baskıdan kurtulmuş oldular. Bizans döneminde Antakya, Bizans'ın doğusunda önemli bir askeri üs ve Suriye'nin idari merkeziydi. Altıncı yüzyılın başında bir saray, bir katedral, tiyatrolar ve hamamlar bulunan Antakya'da şehir hayatı çok hareketli iken şehir altıncı yüzyılın ikinci çeyreğinden sonra değişmeye başladı. 526 yılındaki şiddetli depremde Antakya yerle bir olduktan sonra ikinci felaket 540'taki İran işgali oldu. 628 yılında Bizans İmparatoru Herakleios'un İran'ı hezimete uğratmasıyla Antakya tekrar Bizans toprağına katıldı. Fakat bu dönem çok fazla sürmedi. Çünkü Ebu Ubeyde b. Cerrah'ın 636 yılında Antakya'yı fethiyle Antakya'da İslâm dönemi başladı. Emeviler ve Abbasiler, 868 yılına kadar Antakya'yı yönettiler. Ahmed b. Tolun, 878 yılında Antakya'yı aldı. Daha sonra İhşidîler 936 yılından 944 yılına kadar Antakya'da hüküm sürdüler. Böylece Tolunoğulları ve İhşidîler, Mısır'da hakimiyet kurmuş iki Türk devleti Antakya'da bir dönem hakimiyet kurmuş oldular. Müslümanların üç asırdan fazla bir süre Antakya hakimiyetinden sonra Bizans İmparatoru Nikephoros Phokas, 968 yılında Antakya'yı tekrar Bizans topraklarına kattı. Bu olay 10. yüzyılda Bizans'ın doğu da ilerlemesi manasını taşıyordu. Anadolu Selçuklu Sultanı Süleyman Şah'ın 1084 yılında Antakya'yı almasıyla Antakya'da tekrar Bizans dönemi sona erdi. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın Antakya'ya gelerek 1086 yılında Selçuklu komutanı Yağısıyan'ı Antakya'ya vali olarak görevlendirdi. Bu tarihten 1098 yılına kadar Yağısıyan Antakya'yı yönetti. 1098 yılında zorlu bir kuşatmadan sonra Haçlılar Antakya'yı ele geçirdiler. Böylece 3 Haziran 1098-18 Mayıs 1268 tarihleri arasında yaklaşık yüz yetmiş yıl Antakya'da Haçlı kontluğu hüküm sürdü.Abstract Antakya founded by Seleucids B.C. 300 was one of the biggest cities of the world during antiquity and medieval ages. During this era Antakya was cultural, commercial and religious centre of the Eastern world. Antakya was invaded by Emperor Pompei 64 B.C Thus in Antakya Roman reign commenced. This period lasted until the Muslims conquest. 636 A.D. with the conquest of the city by Emperor Pompei it was ruled as an autonomous city within the empire. In Antakya history one of the most eminent events during the reign of Emperor Caligula desciple of the Jesus Christ Saint Barnabas Pavlos and Peter settled in the city to emit the Christianity. As a result of the missionary services done by these Saint they could congregate a mass which is called for the first time as Christians in Antioch. From Antioch, Christianity spread throughout the Roman World 37 A.D. During the Spread of Christianty in Roman territory Christians saw an unprecedented salughter and torture. In 313 A.D with the Great Constantin?s Milan decree Christians were relieved of torture inflicted by the Roman Emperor. Roman Emperors used Antakya as a military base. Antioch was one of the greatest cities of the East of Byzantium and the administrative centre of Syria. It boasted a palace, a cathedral, theatres, baths, colonnaded streets, from the second quarter of the six century, this began to change. The first disaster was natural, the earthquakes of 526, but this was followed by the humiliating Sasani conquest of 540. At the begining of the seventh century, second Sasani conquest, which led in this case to prolonged occupation in 611. Byzantine rule was restored in 628, but had hardly time to be re-established before the Muslims took the city in 636. In 636 Antakya was conquered by Ebu Ubeyde b. Cerrah. Thus Muslims started to rule Antakya. Umeyyed and Abbasid caliphates governed Antakya until 868. In 868 Ahmed b. Tolun invaded Antakya. From 936 to 944 Antakya was ruled by Ihshdis. Tulunids and Ihshdis governed Antakya. Thus two Turk goverments had a deep impact upon history of Antakya. After more than three centuries of Muslims rule, Antakya was recaptured by Byzantine army of Nicephorus II. Phocas in A.D. 969. This put the seal on the Byzantine advances of the ten century and meant that Antakya was once again the capital of a Byzantine province of Syria and remained so until conqured by Anatolian Seljuk Sultan Kutalmıs Suleyman in 1084. Governer of Antakya Seljuk Turk Yagısıyan ruled Antakya until 1098. They in turn were ejected by the soldiers of the First Crusade after a hard-fought siege in 1098 and Antakya became the capital of a Crusader principality.