Ekolojik gösterge olarak peyzaj deseni değişiminin askeri eğitim alanlarında irdelenmesi üzerine bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: H. SİMTEN SÜTÜNÇ

Danışman: ŞÜKRAN ŞAHİN

Özet:

Askeri eğitim alanlarındaki yapılan askeri eğitim aktiviteleri, çevre üzerinde büyük ve olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bitki örtüsü üzerinde parçalanmalar oluşmakta, toprak tahrip olmakta, sıkışmakta, toprak katmanları zarar görmekte, yapay rölyef oluşmakta ve erozyon artmaktadır. Bu tez çalışmasında askeri tesislerin bitki örtüsü üzerinde sebep olduğu değişimlerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda; örnek alan olarak seçilen Erzurum Aşkale Kandilli Haydariye Atış ve Tatbikat Alanı’na ait 1974, 1983 ve 2004 yılları hava fotoğrafları yardımıyla bitki örtüsü ve tarım leke sınıfları belirlenerek peyzaj deseni ve değişimi saptanmıştır. Çalışmada, son yıllarda hem ekolojik analizlerde hem de peyzaj planlamada önemi artan leke-koridor-matris kuramı temel alınmış ve bu kuram askeri eğitim alanında peyzaj deseni değişimi açısından uygulanmıştır. Sonuç olarak, çalışma alanı olan askeri tesisin kurulmasından tahliye edilmesine kadar olan dönemlerde (1974-2004) peyzaj desenini oluşturan leke sayılarının arttığı saptanmıştır. Tez ile peyzaj deseni değişimi analizinin, askeri eğitim alanlarının kullanım sırasında ve sonrasında hem ekolojik durumunun hem de doğaya geri kazandırma stratejilerinin belirlenmesinde önemli bir ekolojik gösterge olduğunun ortaya konulması hedeflenmiştir. Abstract Military activities in a military training ground have significant adverse impacts on the environment with causing fragmentation at vegetation cover; degradation and compaction of soil; destruction of soil horizons; creation artificial relief and asselaration erosion as well. In this study, vegetation cover change which heve been caused by military training activities was determined in a case study area. In this respect, Erzurum Aşkale Kandilli Military Training Area was selected as the study area. Landscape pattern considering the pathch classes delineated by agricultural fields and vegetation cover, and changes over them were defined spatially and temporally using aerial photographies dated in 1974, 1983 and 2004 in particular and also remotely sensed image dated in 2011. This study was based on the patch-corridor-matrix concept which have getting increasing importance in landscape ecology and planning efforts, and was concentrated on particularly landscape pattern changes caused by military trainig activities. As a result of the study, it was determined that the pacth numbers in landscape pattern were increased at the study area from the years of 1974 to 2004. It is aimed with the study that the landscape pattern change analysis is an important ecological indicator both for defining ecological status and restoration strategies of the the areas used for military training both duing activity as well as after activity.