Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kenan Oral
Danışman: BÜNYAMİN ERUL
Özet:Bu araştırma, Mâlik b. Enes'in Muvatta' adlı eserinin öncesi ve sonrasıyla oluşum tarihini ve nüshaları arasındaki farklılıklarının nedenlerini ortaya koymayı hedeflemektedir. Bu konu, ulaşılabilen klasik ve modern dönem hadis ve tarih kaynakları esas alınarak tahlilî ve tenkidî bir yöntemle işlenmiştir. İlk bölümde, Muvatta'ın ortaya çıktığı ilk günden itibaren nasıl bir oluşum süreci geçirdiği tespit edilmeye çalışıldı. Hicrî ikinci ve üçüncü asırda Muvatta' ismindeki eserler incelenerek bu tasnif türünün temel özellikleri ortaya kondu. Muvatta'ın telif ediliş serencamı ve bu sürece etki eden siyasi, sosyal ve ilmi amiller konu edildi. Eserin, hadis literatüründe öne çıkan onbeş râvisi ve nüshalarının durumu ele alındı. İkinci bölüm, Muvatta' nüshalarının, tasnif, metin ve isnad açısından hangi temel farklılıkları ne ölçüde taşıdığı konusuna odaklandı. Bu bölümde matbû Muvatta' nüshalarına ilave olarak nüsha ihtilaflarını konu edinen eserler tarandı. Belirlenen ilkeler ışığında, hadis literatürünün imkan verdiği ölçüde ihtilafın kaynağına dair çıkarımlarda bulunuldu. Üçüncü bölümde Muvatta' nüshaları arasında tespit edilen farklılıkların nedenleri Mâlik, ilk nüsha sahipleri ve sonraki râviler olmak üzere üç sınıfta kategorize edildi. Bu çerçevede Mâlik'in hadis meclislerinin durumu ve Muvatta'ın rivayet ve redaksiyon süreçleri üzerinde duruldu. Mâlik'in, vefatına kadar Muvatta'ın ilk versiyonundaki pek çok hadisi çıkardığı iddiası nüshaların kronolojik inceleme ve karşılaştırması yöntemiyle değerlendirildi. Anahtar Kelimeler: Hadis, Mâlik, Muvatta', Muvatta' Tarihi, Muvatta' Nüshaları, Nüsha Farklılıkları.