İran İslam Cumhuriyeti'nde özelleştirme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EDRİS MOHAMMADALİREZAEİ

Danışman: SERDAL BAHÇE

Özet:

Genel olarak ekonomiye devlet müdahalesinin ülke ekonomisi için fazla bir avantaj sağlamadığı, ayrıca çeşitli alanlarda ekonomik kaynakların optimum kullanılamamasına ve ekonominin kalkınamaması gibi benzer sorunlara neden olduğu gözlenmiştir. Günümüzde kamu ekonomisinin olumsuz sonuçları ülke yetkililerine de farklı bir görüş açısı kazandırmıştır. Bu perspektif, geçmişteki görüşlerden ve amaçlarından tamamen farklıdır. Günümüzde özelleştirme İran’ın çeşitli siyasi, ekonomik ve yasal alanlarının en çok tartıştığı konulardandır. Dolayısıyla bu çalışmada; devletin müdahale ettiği kuramlar, özelleştirmeye yönelmenin nedenleri, özelleştirme yöntemleri, özelleştirme için belirtilmiş olan amaçlar, özelleştirmenin uygulama mekanizması, birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci kalkınma planları sırasında özelleştirme sürecini ele alarak kamu kuruluşlarının özel sektöre transferiyle ilgili ve yetkili kurumlar açısından incelenmeye çalışılmıştır. Beş yıllık kalkınma planları devletin 5 yıllık operasyonel çerçevesini belirtmektedir. Bu çerçeve devletin tüm program ve faaliyetlerinde dikkate alınmalıdır. Fakat devletin işleyişine, yasalara ve onaylanan kararnamelere baktığımızda her zaman bu çerçeveye uyum sağlanmadığını görüyoruz. Birinci ve ikinci kalkınma planlarında özelleştirmeyle ilgili detaylı bir program ve özelleştirmeyi uygulayacak mütevelli bir kurum ile karşılaşmıyoruz. Üçüncü, dördüncü ve beşinci kalkınma planında bu eksiklikler düzeltilmekle birlikte yine de programda belirtilmiş olan çerçeveye uyum sağlanamadığı görülmektedir. Programın eksiklikleri ve belirsizlikleri olmakla beraber, programa aykırı kanunların ve kararnamelerin onaylanması, özelleştirmenin gerçekleşmesi ve amaçlarına ulaşması konusunda devlet çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadır. Yasama gücüne aykırı olan bu konuya çalışmada detaylı bir şekilde yer verilmiştir.Abstract In general, there are no advantages of government’s interventions on national economy, besides it is observed that it causes problems like not using the several fields of economy in an optimum way and also slows down economic development. Today, the negative results of the public economy have gained different perspectives to the public authorities. This perspective is different from the past one and its aims are also different. Nowadays the most frequently argued topic in Iran’s several fields of politic, economic and the legal field is privatization. Therefore in this study, to interfere with the theories of the state, the reasons for moving towards privatization, methods of privatization, stated purposes of privatization, implementation mechanism of privatization, first, second, third, fourth and fifth development plans discussed during the privatization process of public institutions transferring to private sector are being analyzed by authorized body. 5-year development plans indicate the state’s 5-year operational framework. This framework should be considered in all of the state’s programmes and activities. However, when we look at the functioning of state, legislations and approved ordinances we see that they do not suit to this framework. In the first and second development plans we do not see any detailed programme about privatization and trustee formation that will implement this privatization. Even though in the third, fourth and fifth development plans we observe that deficiencies are refined, but still the framework defined in the program is not orientated. As well as programmes deficiencies and uncertainties, about approval of contrary laws and ordinances of programme, accruing of privatizations and reaching its purposes causes several problems for the state. In this study detailed information is given about the contrary topic to the legislative power.