Özerklik üzerine bir inceleme: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve belediyeler


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZLEM MENEKŞE RUMELİLİ KOÇ

Danışman: KORAY KARASU

Özet:

"Özerklik Üzerine Bir İnceleme: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Belediyeler" başlıklı bu çalışmanın konusu, örgütlerin kanunun çizdiği sınırlar içinde kendi kendini yönetme hakkı olarak tanımlayabileceğimiz, özerkliği çözümlemektir. Özerklik, siyasal ve yönetsel biçimlerde gözlemlenebilir. Çalışmanın kapsamı yönetsel özerklik olarak belirlenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. "Kavramsal ve Kuramsal Açıdan Özerklik" başlıklı birinci bölüm, özerklik nedir, nasıl tanımlanıp sınıflanabilir, nasıl kurulabilir, ögeleri nelerdir, hangi boyutlarda incelenebilir sorularına "Yönetim Bilimi Açısından Özerklik", "Hukuki Açıdan Özerklik", "Kamu Yönetiminde Özerklik", "Ekonomik ve Toplumsal Etmenler Bağlamında Özerklik" başlıkları altında yanıt aramaktadır. Özerklik, hizmete ve insan topluluğuna özgülenen olmak üzere sınıflandırılmıştır. Bu kapsamda özerklik iki dalga biçiminde ele alınmıştır. Dalgalardan birincisi (1930-1960) Keynesyen Teori kaynaklıyken, ikincisi (1980-) Neoliberal Teori kaynaklıdır. "Hizmete Özgülenen Özerklik Örneği Olarak Merkez Bankacılığı: TCMB Uygulaması" başlıklı ikinci bölümde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın özerkliği iki dalga bağlamında "Yönetim Bilimi Açısından Özerklik", "Hukuki Açıdan Özerklik", "Kamu Yönetiminde Özerklik" başlıklarında tartışılmıştır. Bu başlıkta merkez bankaları ve özerklikleri de mercek altına alınarak, merkez bankası bağımsızlığı ve özerkliği arasındaki ayrım da sorgulanmıştır. "İnsan Topluluğuna Özgülenen Özerklik Örneği Olarak Türkiye'de Belediye Örgütleri" başlıklı üçüncü bölümde ise Türk belediye örgütlerinin özerkliği iki dalga bağlamında "Yönetim Bilimi Açısından Özerklik", "Hukuki Açıdan Özerklik", "Kamu Yönetiminde Özerklik" başlıklarında tartışılmıştır. Amacımız yerel özerkliği tartışmak olmayıp sınırlarımızı belediye örgütü belirlemiştir. TCMB ve belediye örgütlerinin özerklikleri tüzel kişi olma unsurları üzerinden ele alınmıştır. Bu unsurlarla özerkliklerini, bilhassa örgütsel özerkliklerini nasıl kurdukları sorgulanmıştır. Çalışma sonucunda iki özerklik dalgası arasında eksen kayması olduğu; ilk dalganın uzmanlık ekseni üzerine, ikinci dalganın kaynak aktarımı eksenine dayandığı sonucuna varılmıştır. The subject of this study is to analyse the "autonomy" which can be defined as the right for organizations within the limits laid down by the laws, to organize and govern the affairs under their own responsibility. Autonomy can be observed in political and administrative appereance. Our interest is administirative autonomy. The study is composed of three main parts. The first chapter "Autonomy From The Conceptual and Theoretical Point of View" tries to answer the questions; what autonomy is, how it can be defined and classified, how it can established, what the components of autonomy are, what the different diemensions of autonomy are, within the titles "Autonomy from the Administrative Point of View", "Autonomy from the Legal Point of View", "Autonomy from the Public Administrative Point of View", "Autonomy from the Economical and Sociological Point of View". Autonomy is classified to service and society. With in this scope autonomy is discussed for two waves. First wave (1930-1960) formed by Keynesian theories; second wave (1980-) formed by Neo-Liberal Theories. The second "An Example of Autonomy Specific to Service: CBRT Practise" chapter is discussed within the titles "Autonomy from the Administrative Point of View", "Autonomy from the Legal Point of View", "Autonomy from the Public Administrative Point of View" in two waves. In this part central bank and the extent of their autonomy examined in detail. Also the distinction of autonomy and independence of central bank discussed. The third chapter "An Example of Autonomy Specific to Society: Municipality Organizations in Turkey" is also discussed within the titles "Autonomy from the Administrative Point of View", "Autonomy from the Legal Point of View", "Autonomy from the Public Administrative Point of View" in two waves. Since the aim of study isn't the local autonomy, we limit our bounds with municipality organizations. We examined the autonomies of CBRT and municipialities in the light of public legal entity concept. We searched, how they established their autonomy, especially organizational autonomy, within this concept. It is considered that, there is a precession between the two waves of autonomy. With first wave autonomy lies in the axis of specialization while in the second wave it is main concern is resource and wealth transfer from public to private sector.