Yardımcı kişilerin eylemlerine ilişkin sorumsuzluk anlaşmaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MUSTAFA MÜCAHİT MEHEL

Danışman: SÜLEYMAN YILMAZ

Özet:

Çağdaş hukuk sistemlerinde borçlu borç ilişkisinden kaynaklanan borcunu bizzat yerine getirmek, alacaklı da hakkını bizzat kullanmak ile yükümlü tutulmamaktadır. Bununla birlikte bu durum, borç ilişkisine yardımcı kişiyi dâhil eden borçlunun söz konusu kişinin borca aykırı eylemlerinin kendi kusurundan kaynaklanmadığını iddia ederek sorumluluktan kurtulabileceği anlamına gelmemektedir. Borç ilişkisinden kaynaklanan yükümlülüklerin ifa edilmesinde yardımcı kişilere müracaat etmekle etkinlik sahasını ve iş kapasitesini genişleterek kendi çıkarlarını korumaya çalışan tarafın bundan ötürü meydana gelen rizikoyu da üstlenmesi gerekmektedir. Bu bağlamda bir borcun yerine getirilmesinde veya borç ilişkisinden kaynaklanan bir hakkın kullanılmasında yardımcı kişiden yararlanan borçlunun yardımcı kişinin alacaklıya verdiği zararlardan sorumluluğu Türk Borçlar Kanunu’nun 116. maddesi kapsamında düzenleme altına alınmıştır. Bununla birlikte yine aynı madde kapsamında, taraflar önceden yapacakları bir sözleşme ile herhangi bir kusur sınırlaması söz konusu olmaksızın borçlunun yardımcı kişinin neden olduğu zararlardan ötürü sorumluluğunu sınırlandırabilmekte veya tamamen kaldırabilmektedir. Kusur kriterine bağlı olarak sorumluluğu sınırlandıran anlaşmalar ile kusur kriterinden bağımsız bir şekilde alacaklının hukuki durumunu zayıflatan anlaşmalar sorumsuzluk anlaşması olarak kabul edilmektedir. Öte yandan sorumsuzluk anlaşmalarına yönelik bir takım sınırlar getirilmiş, bu şekilde ilgili düzenlemeler arasında denge sağlanmaya çalışılmıştır.