Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Süleyman Arif SARI
Danışman: NİYAZİ AKYÜZ
Özet:Bu tez giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Türkiye’de Pozitivizm akımının öncüsü durumunda olan Ahmet Rıza Bey, ülkeye pozitivist zihniyetin girmesini isterken, dinin sosyal içerikli konularına getirdiği değişik yorumlar ile Türk aydınlarının düşünce ufkunda ve sisteminde farklı bir yol açmıştır. Açtığı bu yol, bazı düşünce kalıpları içerisinde günümüzde de etkisini sürdürmektedir. Giriş bölümünde tezin konusu, amacı, önemi ve yöntemi ortaya konmuştur. Birinci bölümde din sosyolojisinin temel iki kaynağı olan toplum ve din kavramlarına açıklık getirilerek, toplum ve dinin birbirlerinden karşılıklı etkileşimleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Ahmet Rıza Bey’in hayatı, ailesi ve eserlerinin incelenmiştir. Ayrıca onun sosyolojik ve dini görüşlerini sağlıklı bir şekilde ortaya koyabilmek için dönemin fikri ve siyasi akımları ile ilgili genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde Ahmet Rıza Bey’in sosyolojik ve dini fikirleri incelenmiştir. Ahmet Rıza Bey pozitivizm fikrini savunurken bu süreç içerisinde milli ve manevi duygulardan, kültürel değerlerden ve özellikle de dinin sosyal içerikli naslarından büyük ölçüde faydalanmıştır. Ülkenin kurtuluşu için daha çok akıl ve bilimle açıklanabilecek pozitivist bir tavır takındığı sonucuna varılmıştır.