Beş faktör kişilik modeli ve demografik faktörler ile yatay yıldırma (mobbing) arasındaki ilişki


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE KARA SÖKER

Danışman: MEHMET ARCAN TUZCU

Özet:

Bu çalışmada, yıldırma, yatay yıldırma ve beş faktör kişilik modeli kavramları incelenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde, yıldırma kavramı ve bu kavram ile ilgili unsurlar incelenmiştir. Kavram açıklanırken, yıldırma davranışları, nedenleri, sonuçları, yıldırma sürecindeki roller, başa çıkma yolları ve yatay yıldırma üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde, kişilik kavramı, kişilik kuramlarıyla ilgili açıklamalara ve ilgili araştırmalara yer verilmiştir. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise, araştırmanın yöntemi ile ilgili bilgilere ve bulguların değerlendirilmesine yer verilmiştir. Çalışmada, Türkiye'deki akademisyen olarak çalışan 442 kişiden anket yoluyla veriler toplanmıştır ve 411 tanesi çalışmada kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan anketler, akademisyenlerin demografik özelliklerini, kişilik özelliklerini ve yatay yıldırmaya uğrama düzeylerini öğrenmeye yönelik sorulardan oluşmaktadır. Çalışma hipotezlerini test etmek için verilere Mann Whitney, Kruskal Wallis ve Spearman Korelasyon testleri uygulanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, cinsiyet, unvan ve çalışma alanı ile yatay yıldırma arasında anlamlı farklılıklar saptanırken; kişilik özelliklerinden duygusal dengelilik ve yumuşak başlılık ile yatay yıldırma arasında da anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. In this study, the concepts of mobbing, horizontal mobbing and five factor personality model were examined. In the first part of the study, the concept of intimidation and its related elements are examined. While explaining the concept, mobbing behaviors, causes, consequences, roles in mobbing process, ways of coping and horizontal mobbing were emphasized. In the second part of the study, explanations and related researches about personality concept, personality theories are given. In the third part of the research, information about the method and evaluation of the findings are given. In this study, data were collected through questionnaires from 442 academicians, 411 of whıch were used, working in universities in Turkey. The questionnaires in this study consist of questions about the demographic characteristics, personality traits, horizontal mobbingbehaviors To test the hypotheses of study, data were analysed using Mann Whitney, Kruskal Wallis, Spearman Corelation tests. The results of the study shows that there aremeaningful differencesbetween gender, working area, title and horizontal mobbing. It has also been proved that neroticisim, agreeableness and horizontal mobbing have negative correlation.