Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MELODİ YARKIN
Danışman: SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
Özet:Bu çalışma, seçilmiş dil odaklı erken ikidillilik hedeflenerek yetiştirilmiş 4;6 – 7,7 yaş aralığında Türkçe-İngilizce konuşucusu 4 çocuğun, sözlü dilde düzenek değiştirme (DD) görünümlerini inceleyen bir durum çalışması niteliğindedir. Çalışmanın veri tabanını, katılımcı çocukların doğal iletişim ortamlarından toplanan ses ve video kayıtları oluşturmaktadır. Nicel sonuçlar da içeren nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı bu çalışmada, çocukların sözlü dil verisinde DD’ye rastlanılan bağlamlar, DD’nin bağlamlardaki sıklıkları, kullanımsal tetikleyicileri, türleri, yapısal görünüm ve dağılımları araştırılmıştır. Toplanan verinin çözümlenmesiyle DD örüntüsü, yüzde oranları ile sunulmuş ve betimlenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular sonucunda, DD varlığının bağlama göre değişkenlik gösterdiği, tekdillilerle yapılan ikili konuşmalarda bir istisna dışında hiç DD’ye rastlanmadığı, ikidillilerle yapılan ikili konuşmalarda ise DD’ye sık rastlandığı tespit edilmiştir. Ayrıca, DD’yi tetiklediği düşünülen durumlar ortaya konulmuştur. İkidillilerle yapılan ikili konuşmalarda DD’nin tüm türleri gözlemlenmiştir ve en sık tümcelerarası DD’ye rastlanmıştır. Karşılaşılan tümceiçi DD’ler ise Türkçe (D1) ve İngilizce (D2) içinde ayrı ayrı ele alınmış, kategorisel dağılımları ve biçimbirimsel görünümleri incelenmiştir. Tümceiçi DD’lere D1 tümceler içinde daha çok rastlanmış ve D2’den getirilen sözcük ve söz öbeklerinin biçimbirimsel olarak D1’e uyarlandığı gözlemlenmiştir. Daha az rastlanan D2 içinde tümceiçi DD’lerde ise hiç biçimbirimsel uyarlanma gözlemlenmemiştir.