Geliştirilen duygusal zeka eğitimi programının ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerine etkisi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞAHNUR TUFAN

Danışman: Metin Pişkin

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışmanın amacı, geliştirilen duygusal zeka eğitimi programının ortaöğretim dokuzuncu sınıf öğrencilerinin duygusal zeka düzeylerine etkisi incelemektir. Araştırmanın bağımsız değişkeni olan duygusal zeka eğitimi verilmeden önce Duygusal Zeka Yeterlilik Ölçeği (DZYÖ) öntest olarak uygulanmıştır. Öntest sonucunda duygusal zeka puanları düşük olan öğrenciler tesadüfi olarak deney, kontrol ve plasebo olmak üzere üç gruba ayrılmışlardır. Bu çalışma her grupta 15 olmak üzere toplam 45 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Deney grubuna 10 oturumluk Duygusal Zeka Eğitimi Programı, plasebo grubuna öğrencilerin sevdiği etkinliklere yönelik 7 oturumluk bir program uygulanmıştır. Kontrol grubuna ise hiçbir program uygulanmamıştır. Deney grubuna uygulanan toplam 10 oturumluk Duygusal Zeka Eğitimi Programı bir psiko-eğitim programıdır. Goleman’ın bahsettiği özfarkındalık, özyönetim, sosyal farkındalık ve ilişki yönetimi yeterlilik alanları dikkate alınarak oluşturulmuştur. Duygusal Zeka Eğitimi Programının her bir oturumu haftada bir defa gerçekleştirilmiştir. Birinci oturum öğrencilerle tanışma ve program hakkında bilgi verme, ikinci oturum duyguların farkına varma, üçüncü oturum duyguları ifade etme, dördüncü oturum duyguları yönetebilme, beşinci oturum duyguları kontrol etme, altıncı oturum iyimserlik, yedinci oturum motivasyon, sekizinci oturum empati, dokuzuncu oturum etkili iletişim ve onuncu oturum programı sonlandırma olarak belirlenmiştir. Deney grubuna ve plasebo grubuna uygulanan programlardan sonra üç gruba da sontest uygulanmıştır. Deney, plasebo ve kontrol grubunun sontest ortalama puanlarını karşılaştırmak için ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü ANOVA; her bir grubun öntest-sontest ortalama puanlarının karşılaştırılmasında ise ilişkili örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Araştırma verileri analiz edildiğinde, deney, kontrol ve plesebo gruplarının sontest ortalama puanları karşılaştırıldığında, deney grubu ve plasebo grubu öğrencilerinin sontest ortalama puanları arasında anlamlı bir fark gözlenmediği, ancak deney grubu öğrencilerinin puanının kontrol grubu öğrencilerinin puanlarından anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bulgular ayrıca, kontrol ve plasebo gruplarının öntest ve sontest ortalama puanları arasında bir fark gözlenmemesine karşın deney grubunun sontest ortalama puanının öntest ortalama puanından anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, geliştirilen Duygusal Zeka Eğitimi Programı’nın, dokuzuncu sınıf öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri üzerinde belirli oranda etkili olduğunu göstermektedir.