Erken Cumhuriyet döneminde Türkiye’de toplumsal değişmenin tanığı olarak karikatürler (1928-1940) ve eğitim


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yasemin ÖZÇUBUKÇU

Danışman: İSMAİL DOĞAN

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışma harf inkılabından başlayarak 1940 yılına kadar gazetelerde, dergilerde, karikatür kitaplarında toplumsal değişimi işlemiş ve halkı eğitmek, bilgilendirmek amaçlı yapılmış olan karikatürleri ele almaktadır. Görsel bir iletişim aracı olan karikatür, kültürel değerleri, inançları, normları, değişen yasaları iletmede ve halkı eğitmede önemli rol oynamaktadır ve bu özelliği ile insanlık tarihini yansıtmaktadır. Ayrıca bu sanat anlık değişimleri yansıttığı için güncel, politik ve sosyolojik değişimleri işlemektedir. Bu sebepten dolayı araştırma 1928- 1940 yılları arasında ülkemizde toplumsal değişmeye, gelişmeye tanıklık etmiş ve halkı eğitmek amaçlı yapılmış olan, Yeni Sabah, Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinde, Akbaba ve Karikatür dergilerinde ve de Cemal Nadir, Ramiz Gökçe karikatür albümlerinde yayımlanmış karikatürler oluşturmaktadır. Bu araştırma sonunda, erken cumhuriyet döneminde gelişimi anlatmak ve halkı bilgilendirmek amaçlı yapılan karikatürler derlenmiştir. Dolayısıyla gelişmekte olan genç Türkiye Cumhuriyetindeki sosyolojik değişimler karikatürler üzerinden incelenmiştir.AbstractIn this study, caricatures published in magazines and newspapers which has depicted sociological changes and has functioned as informal education devices between the years 1928-1940 has been studied. Cartoons are important visuals. They play an important role ineducating a public indirectly by transmitting cultural values, beliefs, norms, lawsand cultural transformation. These features of cartoons reflect the history of a country. Since this art depicts society, political and sociologicalchanges in a certain time period can be observed. Because of this reason, this research consists of cartoons which are witnesses of sociological development, change and caricatures which also has served as an informal educating device. These cartoons has been gathered from Yeni Sabah, Cumhuriyet and Akşamnewspapers, Akbaba and Karikatürmagazines and also Cemal Nadir, RamizGökçecartoon albums which were printed between the years 1929-1940. In the result of this research, the social development of the early Turkish republic period has been studied through cartoons with social contexts and eventually the newly established Turkish republic was analyzed through these caricatures.