Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HAYATİ BİCE
Danışman: Ahmet Cahid Haksever
Özet:Türk tasavvuf tarihinin tarikat kurucusu olarak bilinen ilk önemli ismi Hoca Ahmed Yesevî'dir. Vefatından neredeyse dokuz asır sonra günümüze kadar ulaşan Yesevî'ye ait şiirler olan hikmetler Türkler arasında iman birliğinin teşekkül etmesine hizmet etmesi yönüyle Türk dünyasının manevî hayatında çok önemli bir yere sahiptir. Ahmed Yesevî'nin Divân-ı Hikmet eserinde sıradan bir Müslüman için dinî inancının temelleri ve insanların günlük hayatlarına yansıyan yönleri olan ibâdet ve ahlâk konuları işlenmiştir. Hikmetlerde Hoca Ahmed Yesevî'nin ele aldığı kavramlar üzerinden anlatılan manevî değerler, Türk dünyasının ruh birliğini sağlayan en önemli vasıtalardan birisidir. İnsanın yeryüzündeki hayatına yön verici öğütleri ile Yesevî hikmetleri dünyanın Türklerinin kültürel hayatını şekillendirmeye devam etmektedir. Ahmed Yesevî'nin insanlara hitap ederken kullandığı kavramların Kur'ân-ı Kerîm âyetlerinde verilen karşılıklarla olan mutabakatı, Kur'ân-ı Kerîm'i anlama noktasındaki yetkinliğinin de kanıtıdır. Ahmed Yesevî'nin eserinde ayrıntılı olarak işlediği ahlâkî kavramlar üzerinden maneviyâta dayalı bir etik yaklaşımını inşa edebilmek mümkündür. Anahtar Sözcükler: Hoca Ahmed Yesevî, Yesevîlik, Hikmet, Divân-ı Hikmet, etik, kavram, kavram haritası The first prominent figure known as a dervish who has found a religious organization in Turkish sufism history is Khoja Ahmad Yasawi. The poems of Yasawi, which are known as Hikmats and still has its unique influence on people for approximately nine centuries since his demise, have a crucial role in spiritual life of Turkish-speaking world in terms of its contribution on unity in faith among Turkish people. In Diwan-i Hikmat; the fundamentals and moral codes of Islam and basics of daily prayers are explained to ordinary people in a way that they can clearly understand. The spiritual values that are demonstrated by Yasawi in Hikmats have a considerable importance that they would act the most outstanding key instrument creating the spiritual unity of Turkish-speaking societies. Considering the advices in Divan-i Hikmat that may guide one's life on earth, his sayings are contiuning to shape the cultural life of Turks. The harmonious correspondence between the concepts in Diwan-i Hikmat and similar usages in verses of Quran is also an evidence to prove his high level of competence in understanding the Quran. Furthermore, it is possible to maintain an ethical approach based on spiritualism thanks to moral concepts providing by Yasawi in his book in detail. Keywords: Khoja Ahmad Yasawi, Yasawiyya, Hikmat, Diwan-i hikmat, Ethics, Concept, Concept map