Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HASAN EMİR
Danışman: BAHADIR GÖNENÇ
Özet:Anadolu Yaban Koyunlarında (Ovis gimelinii anatolica) sindirim sistemi helmintleri Bu çalışmada ülkemize endemik ve nesli tehlike altında olan Anadolu yaban koyunlarının (Ovis gmelinii anatolica) sindirim sistemi helmintlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Türkiye?deki bir çok yaşama alanında insan nüfusunun artması sonucu habitat kaybı, kaçak avcılık gibi nedenlerle soyunun tükenmesi ile Konya-Aksaray yolunun 50. km?sinde bulunan Bozdağ dışındaki tüm Anadolu yaban koyunu popülasyonları 1960?lı yıllara gelindiğinde yok olmuştur. Bozdağ?da kurulan üretme istasyonunda üretilen Anadolu yaban koyunlarından bir kısmı 2004 yılında başlatılan proje ile eski yaşam alanlarından Ankara-Nallıhan ve Karaman-Karadağ?a yeniden yerleştirilmiştir. Günümüz itibarı ile sayıları 550-650 civarında olan bu alttür, ana popülasyon Konya-Bozdağ olmak üzere yeniden yerleştirilen alanlarla birlikte üç popülasyon halinde yaşamaya devam etmektedir. Araştırma sürecinde, 2007-2010 tarihleri arasında Konya-Bozdağ?dan elde edilen 9?u erkek, 8?i dişi olmak üzere 17 Anadolu yaban koyunu sindirim sistemi örneği ile 2010 yılı Temmuz ve Ağustos ayları arasında 115 Konya-Bozdağ, 27 Ankara-Nallıhan olmak üzere 52?si erkek, 90?ı dişi hayvandan alınan toplam 142 dışkı örneği incelenmiştir. İncelenen 17 Anadolu yaban koyunu sindirim sisteminin 15?inde (%88,24) 11 nematod ve 2 sestod olmak üzere toplam 13 tür helminte rastlanmıştır. Çalışmada Anadolu yaban koyunlarından toplanan parazit sayısı toplam 59.838 olup; bunların 5?i 2 sestod türüne, geri kalan 59.833?ü ise 11 nematod türüne aittir. Nekropsi yapılan 17 Anadolu yaban koyununda hayvan başına düşen ortalama parazit sayısı 3.989 olarak bulunmuştur. Bu sayı erkek bireylerde 4.065, dişi bireylerde ise 3. 902 olarak saptanmıştır. Sindirim sistemi incelenen hayvanların abomasumlarında en yaygın türler sırasıyla; Teladorsagia circumcincta (% 52,94), Marshallagia. marshalli (% 41,18) ve Teladorsagia occidentalis (% 41,18) olurken, Teladorsagia trifurcata (% 23,53) bunları takip etmiştir. İnce bağısaklarda ise Nematodirus lanceolatus (% 88,24), Nematodirus spathiger (% 58,82) ve Trichostrongylus. probolurus (% 35,29) en fazla bulunan türler olarak saptanmıştır. Sekumda Trichuris skrjabini (% 52, 94) en yaygın tür olurken bu türü Trichuris discolor (% 11,76) ve Trichuris ovis (% 5,88) izlemiştir. Kolonda ise Chabertia ovina % 52,94 oranında tespit edilmiştir. İnce bağırsaklarda bulunan sestodlarda enfeksiyon oranı Avitellina centripunctata ve Thysaniezia ovilla?da %11,76 olarak gerçekleşmiştir. Dışkı örneklerinin incelemesi sonucunda Anadolu yaban koyunlarında en yaygın olarak Trichostrongylid tip yumurta bulunmuş olup (%69,72), bunu %61,97 oranı ile Nematodirus sp. izlemiş ve Trichuris sp.?ye ait yumurta oranı %16,90 olarak saptanmıştır. Çalışmada Coccidia oocyctleri ise %4,23 oranında tespit edilmiştir. Araştırmada, yeterli miktarda dışkısı bulunan 89 (%62,67) Anadolu yaban koyununda Modifiye McMaster yöntemi ile gr. dışkıda yapılan yumurta sayımı sonucunda hayvanların 37?sinde (%41,57) negatif sonuç elde edilmiş, pozitif sonuç vererek gr. dışkıda 50 ile 300 arasında yumurta saptanan hayvan sayısının 52 (%58,42) olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada Anadolu yaban koyunlarının incelenen dışkı numunelerinde akciğer kıl kurdu etkeni larvalarından Cystocaulus ocreatus?a %76,76, Protostrongylus sp. %68,31, Muellerius capillaris?e %15,49?unda ve Dictyocaulus filaria?ya %2,11 oranında rastlanmıştır. Bu çalışma ile sonuç olarak; Anadolu yaban koyunlarında sindirim sistemi nematodlarından özellikle Nematodirus sp., Teladorsagia sp. ve Marshallagia marshalli türleri ile enfeksiyonun diğer nematod türleri ile enfeksiyonlara nazaran daha yaygın olduğu, bunun yanı sıra akciğer kıl kurdu enfeksiyonlarının azımsanmayacak ölçüde (%88,73) görüldüğü ve cestod enfeksiyonlarından Avitellina centripunctata ve Thysaniezia ovilla?nın Anadolu yaban koyunlarında (%23,52) bulunduğu tespit edilmiştir. Bu araştırma ile Nematodirus lanceolatus, N. spathiger, Teladorsagia trifurcata, Trichostrongylus probolurus, Trichuris skrjabini, T. discolor, T. ovis, Avitellina centripunctata türlerine ait erişkin helmintler ile Muellerius capillaris ve Protostrongylus sp.?ye ait akciğer kıl kurdu larvaları Anadolu yaban koyunlarında ilk kez kaydedilmiştir.AbstractDigestive Tract Helminthes in Anatolian Mouflons (Ovis gmelinii anatolica) In this study, it is aimed to determine digestive tract helminthes of Anotalian Mouflon, an endemic and endangered subspecies living in Turkey. Anatolian Mouflon is in danger of extinction due to increased human activities, habitat loss and poaching by 1960s with the exception of the population in Bozdag Turkey, located on the 50th km of Konya-Aksaray motorway. Some of the Anatolian Mouflons, bred in the Bozdag Breeding Station, have been re-introduced former living areas, Karaman Karadağ and Ankara-Nallıhan within a project started in 2004. Today, the number of this sub-species is around 550 to 650 and they are living in Konya-Bozdağ (main), Ankara-Nallıhan (re-introduced) and Karaman-Karadağ (re-introduced). During this research, 17 (9 male and 8 female) digestive tract samples received from Konya-Bozdağ between 2007-2010, in addition to that, 142 fecal samples (52 male and 90 female) collected between July-August 2010 from both Konya-Bozdağ Area (115) and Ankara-Nallıhan(27) had been examined. In total 13 helminth species, 11 nematod and 2 cestod, have been detected in 15 (%88,24) digestive tract samples out of 17. In this research, total parasite number of collected from Anatolian Mouflons was 59.833 and only 5 parasites were belonging to 2 cestod species, while the others belonging to 11 nematode species. Mean parasite burden was 3.989 in necropsied animals. This number was 4.065 in males and 3.902 in females. The most common species in abomasum were, Teladorsagia circumcincta (52,94%), Marshallagia marshalli (41,18%), Teladorsagia occidentalis (41,18%) and Teladorsagia trifurcata (23,53%), respectively. In small intestines, Nematodirus lanceolatus (88,24%), Nematodirus spathiger (58,82%) and Trichostrongylus probolurus (35,29%) were the most commen ones. In ceacum, Trichuris skrjabini (% 52, 94) was the most common species followed by Trichuris discolor (% 11,76) and Trichuris ovis (5,88%). Chabertia ovina was found in colon with percentage of 52,94%. The infection rate for cestod species, Avitellina centripunctata and Thysaniezia ovilla, detected in small intestine was the same (%11,76). As a result, the most commonly detected egg type in fecal samples of Anatolian Mouflon was trichostrongylid (69.72%), followed by Nematodirus sp. (61.97%), and Trichuris spp (16.90%). It was determined that the rate of Coccidia oocycts was 4.23%. In this study, the amount of 89 (62,97 %) samples out of 142 were adequate to study for McMaster method. It was detected that, 37 (41,57%) samples were negative while 52 (58,42%) samples were positive, which means that 50 to 300 eggs per gr feces were found in those positive samples. The rates of larval form lungworms in Anatolian Mouflons? fecal samples were Cystocaulus ocreatus (76,76%), Protostrongylus sp. (68,31%), Muellerius capillaris (15,49%) and Dictyocaulus filaria (2,11%) respectively. In this study, it is concluded that the infection frequency of Nematodirus sp., Teladorsagia sp. and Marshallagia marshalli were higher than the frequency of the other nematod species located digestive track. In addition to that, the rate of the infections with the lungworms (88,73%) were high enough to consider. It was detected that cestod infections with Avitellina centripunctata and Thysaniezia ovilla (23,52%), exist in Anatolian Mouflons. Adult forms of Nematodirus lanceolatus, N. spathiger, Teladorsagia trifurcata, Trichostrongylus probolurus, Trichuris skrjabini, T. discolor, T. ovis, Avitellina centripunctata as well as larval forms of lungworms, Muellerius capillaris and Protostrongylus sp., were recorded for the first time in Anatolian Mouflon.