KAZAKİSTAN-RUSYA İLİŞKİLERİNDE ETNİK SORUN


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nogayeva AİNUR

Danışman: Hasan KÖNİ

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

SSCB döneminde ”böl ve yönet” politikası çerçevesinde farklı etnik gruplar kendi milli sınırlarının dışında tutulması sonucu milliyetçi duyguların bastırılması günümüzde yaşanan etnik temelli sorunlar bu politikanın ağır sonuçlarından birini teşkil etmektedir. Etnik olarak Orta Asya mozaik bir yapıya sahiptir. Bu yapı Orta Asya’da hem bölgesel, hem de iç sorunlara neden olmaktadır. Bu çerçevede Kazakistan örneği belli özelliklere sahiptir. Zira Kazakistan’da yerli halk nüfusun ancak % 53’nü oluşturmaktadır. Rus nüfusu ise diğer Türk Cumhuriyetlerine oranla Kazakistan’da daha çoktur. Çarlık Rusya ve ondan sonra gelen Sovyet hükümetinin Rus ve diğer Slav nüfusunun Ruslaştırma politikalarının bir aracı olmak üzere Kazakistan’a yerleştirilmesi günümüzdeki bağımsız Kazakistan’da etkisini göstermektedir.Bu durum, Rusya’daki bazı çevrelerce “soydaşların hak ve özgürlüklerinin korunması” gerekçesiyle kullanılmaktadır. SSCB’nin dağılmasıyla Rusya, Orta Asya üzerinde nüfuzunu kaybetmeye başlayan Rusya, Putin’in iktidara gelmesiyle Rusya’nın kendi “arka bahçesi” olarak gördüğü bölgelere yönelik politikasını değiştirmeye başladı. Bu çerçevede, Rusya tarafından entegrasyon adına yapılan eski etkisini sürdürme girişimlerinde (din, eğitim, dil vasıtasıyla ) Kazakistan topraklarında Rus nüfusunun rolü önemlidir. Sovyet Birliği’nin çöküşü ve yeni Bağımsız Cumhuriyetlerin kurulmasıyla Rus nüfusu Rusya’ya göç etmektedir. Rus nüfusun yoğun bir şekilde göç etmesi, Kazakistan için belli bir ölçüde rahatsızlık teşkil etmektedir. Zira Ruslar, Astana, Petropavl gibi büyük şehirlerde yaşamakta ve önemli mevkilerde yer almaktadır. Bununla birlikte, teknik bilgi ve uzmanlık gerektiren yerlerde hakim durumda bulunmaktadırlar. Bu nedenle bu göçün etkileri ele alınmıştır. Kuzey Kazakistan bölgesi ve Rusya’nın desteklediği diğer grup olan Çarizm zamanında yerleştirilen Kozaklar, ve onların Kazakistan hükümetinden talepleri incelenmiştir.