Edebi edebiyata karşı edepli edebiyat: Hidayet Romanlarında propaganda unsurlarının incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EBRU AKÇAY

Danışman: JALE ÖZATA DİRLİKYAPAN

Özet:

Propaganda ile edebiyat arasındaki ilişki, edebilik tartışmalarıyla yakından ilgilidir. Yazarların politik duruşları edebiyat eserlerine sirayet edebilmektedir ancak sadece politik ya da ahlaki mesaj kaygısında olan edebiyat eserlerinin edebilikleri zedelenmektedir. Türk Edebiyatı’na Batı’dan getirilen roman türü de dönem dönem işlevsel amaçlar için kullanılmıştır. Türk Edebiyatının edebilikten çok, mesaj kaygısı taşıyan örneklerinde propaganda unsurları bulunmasına rağmen bu konu yeteri kadar incelenmemiştir. Bu araştırma, Türk Edebiyatı’nda kendine 1960’ların sonunda yer edinmeye başlayan İslami popüler romanlar olarak da bilinen “Hidayet Romanları”nın propagandaya hizmet edip etmediğini araştırmaktadır. Çalışmada, seçilen romanlar niteliksel metin analizi yöntemiyle incelenmiştir. Çalışmanın amacı, araştırma için seçilen hidayet romanlarının okura mesaj vermek uğruna edebiliğini yitirdiklerinin ve bu nedenle propaganda aracına dönüşebildiklerinin ortaya konmasıdır. Çalışmanın önemi; mesaj kaygısı edebi kaygının önüne geçtiğinde, edebiyatın propaganda aracına dönüşebildiğinin gösterilmesinde yatmaktadır.AbstractThe relationship between propaganda and literature is closely linked to the discussion of literariness. Political stance of the writers can reflect on writers’ works; however, literary works which are only written for political or moral purposes can lose their literariness. Novel in Turkish Literature has been brought from the West and it has been used for functional purposes in the history. Although there are propagandist elements in some examples of Turkish literature, whose only concern is its message- not its literariness, this subject has not been studied substantially. This study examines whether “Hidayet Novels” also known as Islamic popular novels finding its place in Turkish literature in the 1960s serve for propagandist purposes or not. The novels chosen for this study are examined through qualitative textual analysis. This study aims to reveal that the novels selected for this study lose their literariness and thus turn into a propaganda tool for the sake of giving writers’ message to the reader. The importance of the study is that it examines literature can become a propaganda tool when its concern for literariness becomes only secondary to its concern for message.