Çinli Müslüman alim Wang Daiyu'nün Çin İslam tarihindeki yeri ve önemi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERTUĞRUL CEYLAN

Danışman: İNCİ ERDOĞDU

Özet:

Kadim Çin medeniyeti, yüzyıllar boyunca kendi varlığını sürdürmeyi başarabilmesinin yanı sıra, başta yakın komşu ülkeler olmak üzere tüm dünya medeniyetini etkilemiş nadir medeniyetlerdendir. İslamiyet ise; Arap Yarımadası'nda bir din olarak ortaya çıkmış ve kısa bir süre içerisinde evrensel bir din haline gelmiştir. Böylelikle İslam medeniyeti başta Arap Yarımadası olmak üzere tüm dünya üzerinde izler bırakmış büyük medeniyetlerden biri olmuştur. İslamiyet'in yedinci yüzyılın ortalarında Çin'e girmesiyle birlikte, Çin sosyal hayatında bazı değişiklikler yaşanmıştır. Başlangıçta "misafir" olarak Çin'e gelen Müslümanlar, zaman içerisinde Çin sosyal hayatının bir parçası haline gelerek "Çinli Müslümanlar" olarak adlandırılmışlardır. Özellikle Ming Hanedanlığı'na gelindiğinde uygulanan "Çinlileştirme" politikasının sonucunda, Müslümanlar dil ve kültür olarak bir etkileşim ve değişim sürecine girmişlerdir. Yaşanan bu etkileşim ve değişim süreci Müslümanların eğitim sistemini etkileyerek akademik bir hareket olan "Huiru (回儒) " hareketinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Huiru hareketi içerisinde aktif olarak rol oynayan ve Çinli Müslüman âlimlerden biri olan Wang Daiyu (王岱舆) ise Çin İslam anlayışının oluşmasında oldukça etkili olmuştur. Çalışmamızda; Wang Daiyu'nün Çin geleneksel düşüncesi ile İslam düşüncesinin sentezini yaptığı "Hak Dinin Açıklaması (正教真诠)", "İslam Hikmeti (清真大学)" ve "Hakikatin Doğru Cevapları (希真正答)" adlı eserleri üzerinden Çin İslam anlayışının oluşmasındaki yeri ve önemi incelenecektir. Ancient Chinese civilization is among the rare civilizations which influenced all civilizations in the world, primarily its neighbours, as well as achieving continuing its existence for centuries. As for Islam, it emerged as a religion in the Arabian Peninsula and instantly became a universal religion. Thus, Islamic civilization became one of the great civilizations which left marks all over the world, starting from the Arabian Peninsula. With the arrival of Islam to China in the mid-seventh century, some changes occurred in Chinese social life. The Muslims, who came China as "guests" initially, were later named as "Chinese Muslims" becoming a part of the Chinese social life. As a result of the "Sinicization" policy conducted especially in Ming Dynasty, Muslims faced a process of change and interaction in terms of language and culture. This process of change and interaction, by influencing the educational system of the Muslims, triggered the emergence of an academic movement, "Huiru (回儒)". Wang Daiyu (王岱舆), who was one of the scholars of Chinese Muslims and took an active role in Huiru movement, influenced the China-Islam understanding notably. In this study, the place and importance of Wang Daiyu in the occurrence of China-Islam understanding will be examined by analysing his works, "A True Explanation of the Right Religion (正教真诠)", "Islamic Great Learning (清真大学)" and "A True Explanation of the Rare Truth (希真正答)", in which he synthesized the traditional China understanding and Islam understanding