Ankara kenti batısındaki zeminlerin jeoteknik özellikleri ve alüvyonun sıvılaşma potansiyeli


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Koray ULAMIŞ

Danışman: RECEP KILIÇ

Özet:

Bu çalışmada, Ankara kenti batısında Ankara ve Ova çayları tarafından depolanan Kuvaterner yaşlı alüvyon, Üst Pliyosen yaşlı gölsel çökeller ve Miyosen yaşlı killerin jeolojik, jeoteknik ve jeofizik özelliklerinin incelenerek, zeminlerin olası depremdeki dinamik tepkileri araştırılmıştır. Temsili olarak Etimesgut, Macunköy, Çuğlu, Avdan ve Kazan yakınlarında beş alan seçilmiş, bu alanlarda jeoteknik amaçlı ve kuyu içi sismik amaçlı sondajlar yapılmıştır. Etimesgut, Macunköy ve Kazanda alüvyon kalınlığı en fazla 18.0 metre olup, altında kalınlığı sondajlarla belirlenemeyen Üst Pliyosen çökelleri yeralır. Çuğlu ve Avdan’da 11.0 metre kalınlıktaki alüvyon altında yeşil renkli Miyosen killeri mevcuttur. Sondaj sırasında zeminlerin sıkılığı veya kıvamı Standard Peneterasyon deneyleri ile belirlenerek örnekler alınmıştır. İncelenen alanlarda yeraltı suyu seviyesi 3.0 m ile 8.0 m arasında değişmektedir. Farklı zemin gruplarının doğal su içeriği, yoğunluğu, kohezyon ve içsel sürtünme açısı ve konsolidasyon özellikleri incelenerek sınıflamaları yapılmıştır. Kuvaterner alüvyon kahverenkli düşük ve yüksek plastisiteli kil ve silt ile killi kum, siltli kum ile killi çakıl siltli çakıldan oluşmaktadır Üst Pliyosen, koyu sarı düşük ve yüksek plastisiteli kil ve silt içerisinde killi ve siltli kum merceklerinden oluşmaktadır. Miyosen çökelleri ise yeşil renkli düşük ve yüksek plastisiteli silt ile killi ve siltli kumdan oluşmaktadır. Yüzey sismiği, ReMi ve kuyu içi sismiği ile zeminlerin P ve S dalga hızları ölçülmüş ve bu hızlara göre zeminler sınıflandırılmıştır. Zeminlerin yatay yer ivmesi değişimi derinliğe bağlı olarak hesaplanmıştır. İvmeler, farklı araştırmacılar tarafından önerilmiş olan azalım eşitlikleri ile hesaplanan ivmelerle karşılaştırılmıştır. Quad4m programı ile iki boyutlu analizlerde 12 Kasım 1999 Düzce deprem esas alınmıştır. İncelenen alanlarda ivme yüzeye ulaşmadan azalmaktadır. Alüvyon içerisindeki pik ivmeler sıvılaşma analizlerinde kullanılmıştır. Zeminlerde sıvılaşma tehlikesi farklı yöntemlerle incelenmiştir. Etimesgut ve Macunköydeki kumlu zeminlerde birer noktada, Avdanda iki noktada sıvılaşma potansiyeli görülmüştür. Etimesguttaki üç noktada ince taneli zeminlerde sıvılaşma potansiyeli mevcuttur. AbstractIn this thesis study, the dynamic site response of the Quaternary aged alluvium transported by Ankara and Ova creeks, Upper Pliocene aged lacustrine deposits and Miocene aged clay deposits situated at the west of Ankara have been investigated through their geological, geotechnical and geophysical properties. Representative areas nearby Etimesgut, Macunköy, Çuğlu, Avdan and Kazan have been chosen for the study. Geotechnical boreholes and deep boreholes for downhole seismic survey have been drilled. Maximum thickness of the alluvium at Etimesgut, Macunköy and Kazan is 10 m -18.0 m, overlying the Upper Pliocene deposits. Miocene aged clays take place beneath alluvium with a thickness of 11.0 m at Çuğlu and Avdan. Standart Penetration Tests have been performed in order to determine the stiffness and consistency of the soils and to obtain samples.Groundwater level ranges between 3.0 and 8.0 m at the investigated areas. Natural water content, unit weight, cohesion, internal friction angle and consolidation properties of different soil types have been investigated and the soils were classified. Quaternary aged alluvium consists brownish clay and silt with low and high plasticity, clayey and silty sand and gravel. Upper Pliocene aged deposits contain light brown clay and silt with low and high plasticity, including silty and clayey sand lences. Miocene deposits are made up of greenish silt with low and high plasticity, clayey and silty sand. P and S wave velocities of the soils have been measured by seismic refraction, ReMi and down hole seismic survey methods, to be used for site classifications. Distribution of the horizontal peak acceleration values of the soils have been calculated with depth. Accelerations have been compared with the ones, that have been calculated by attenuation relationships offered by various authors. 12 November 1999 Düzce earthquake acceleration record has been used as input for the analysis performed by 2D QUAD4M software. The acceleration reduces towards ground level. The peak values of acceleration has been used for liquefaction evaluation. Liquefaction potential of the soils have been investigated by different methods. One borehole at Etimesgut and Macunköy and two boreholes at Avdan have liquefaction potential. Liquefaction for silty soils is expected in three boreholes at Etimesgut.