Japonya'da islam araştırmaları: Eserleri ve fikirleri bağlamında Toshihiko İzutsu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NURULLAH SAT

Danışman: ALİ MERTHAN DÜNDAR

Özet:

Toshihiko Izutsu, Doğu düşünce sistemlerinden başta Budizm ve İslâm düşüncesi olmak üzere çok farklı alanlarda kaleme almış olduğu eserleriyle dünya genelinde – Özellikle akademik dünyada – çok yakından tanınan bir isimdir. O bazen dilbilimci yönüyle bazen düşünce tarihçisi yönüyle karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla onu belli bir kalıma sokmanın güç olduğu düşüncesindeyiz. Çalışmamızda genel olarak Izutsu'nun eserlerindeki düşünce yapısının ortaya konulmasının yanında onun hakkında ülkemizde ve genel akademik dünyada yapılan değerlendirmeler ele alınarak bunlara karşı yapılan tenkid ve olumlu düşünceler ortaya konulmaya çalışıldı. Bu değerlendirmeler ışığında Izutsu'nun eserlerinin önemi ve tartışmalı noktalarını inceleme gayreti içinde bulunduk. Tezimizin ilk bölümünde Izutsu'nun hayatı kapsamlı bir şekilde incelenmiş olup akademik dünyaya adım attığı yıl olan 1937'den başlamak üzere Japonya'daki Türk çevresi ile olan ilişkileri – Abdürreşid İbrahim ve Musa Carullah ile olan ilişkileri – ele alındı. İkinci bölümde Japonya'nın dini – siyasi arka planı ve Budizm, Taoculuk gibi mevcut düşünce sistemleri verilerek Izutsu'yu besleyen inançların ortaya konulması amaçlandı. Bunun yanında Japonya'nın Hristiyanlık ve İslâmiyet ile tanışma süreci ele alınırken Izutsu'nun İslâmiyet'e ulaştığı noktaların belirlenmesiyle birlikte incelenen diğer konuları 1930 sonrası Japonya'da gerçekleştirilen İslâmî çalışmalar ve buna bağlı olarak Izutsu'nun yakın ilişki içinde olduğunu gördüğümüz Ōkawa Shūmei ve Ōkubo Kōji isimleri şeklinde belirtmek mümkündür. Üçüncü bölümde ise Izutsu'nun düşünce yapısı kapsamında İslâmiyet'te Allah inancı, peygamber inancı, Tasavvuf anlayışı vb. çeşitli konular ele alınarak onun uzun yıllar üzerinde çalışmalar yaptığı İslâm dinini nasıl anladığı ve Japonlara nasıl anlattığının ortaya konulması amaçlandı. Bu bağlamda İslâm'ın Izutsu'nun düşünce dünyasının arka planını oluşturduğuna inandığımız Budizm ve Taoizm ile benzer yönleri ele alınarak onun düşünce dünyasının gelişim süreci incelendi. Izutsu'dan eğitim almış olan ve günümüzde Izutsu'nun çalışma alanında akademik çalışmalar ortaya koyan öğrencilerinden Kuroda Toshio ile ilgili bilgi verilerek eserlerinin içeriği konusunda incelemeler yapıldı. Bunun yanında Japonya'da yine Kuroda Toshio ile Izutsu üzerine bir mülakat yapılarak Izutsu'nun merak edilen yönlerinin ortaya konulması amaçlandı. Toshihiko Izutsu is known very well especially academic field around the world with the works in very different field about mainly Buddhism and Islamic thought of Eastern thought system. He is confronted sometimes with the linguist side and sometimes with the historian side. So we think that it is hard to think Izutsu is belong to the definite field. In general, we tried to reveal the structure of thought in his works and evaluations made in our country in the general academic world about him. In the light of these evaluations, it was tried to analyse the significance and controversial points of his works. In the first part, Izutsu's life was extensively studied and beginning with the year in which he stepped into the academic world. Also the relationship with the Turkish periphery in Japan - relations with Abdurreşid Ibrahim and Musa Carullah - was discussed. In the second part we aimed to reveal the intellectual background by giving political backgroung of Japan and existing system of thought like Taoism and Buddhism. In addition, the process of the meeting of Japan with Christianity and Islam and the points those he reached were discussed. It can be said that the other topic was discussed in this study, is his relationship with Ōkawa Shûmei and Ōkubo Kōji, from whom he has inspired because of the similar world of thought. In the third part, within the scope of thought structure of Izutsu, God belief, prophetic belief, Sufi understanding in Islam etc. were considered and it was aimed at revealing how he understood the religion of Islam he had studied for many years and how he told about Islam to the Japanese. In this context, the process of development of his thought world has been examined by considering similar aspects of Buddhism and Taoism, which we believe that Islam forms the background of Izutsu's thought world. Beside, it was given the informations about Kuroda Toshio and the contents of his works who was trained by Izutsu and who is presently studying in the field of Izutsu. In addition, an interview was done with Kuroda Toshio on Izutsu in Japan. It was aimed to listen the curious aspects of Izutsu from a student who had been learned by him for a long time.