Başlangıcından M.Ö. 2. Bin’in ortasına kadar Anadolu ve Ege’de şarap üretimi


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mustafa İNCİRLİLİ

Danışman: VASIF ŞAHOĞLU

Özet:

Başlangıcından M.Ö. 2. Binin Ortasına Kadar Anadolu ve Ege’de Şarap Üretimi” başlıklık bu çalışma kapsamında, arkeobotanik ve paleobotanik veriler, filolojik veriler, etnoarkeolojik ve arkeolojik veriler değerlendirilerek Anadolu ve Ege’de şarap üretiminin bu coğrafyalarda ne zaman, nasıl ve nerede başladığı sorularına yanıt aranmaktadır. Mevcut veriler ışığında, yerleşik yaşama geçen toplulukların besin ekonomisinde küçük bir rolü olan asmanın, zaman içerisinde kültüre alınarak, meyve, kurutulmuş üzüm, üzüm suyu ya da şarap gibi farklı şekillerde değerlendirildiği bilinmektedir. Bu bağlamda, yapılan çeşitli çalışmalar sonucunda, M.Ö. 4’üncü bin sonlarıyla birlikte hem yabanıl hem de kültür üzümü kalıntıları arkeolojik tabakalarda görülmektedir. Özellikle Erken Tunç Çağı ile birlikte değişen ve gelişen sosyo-ekonomik yapı, üretimdeki farklılıkları da ortaya koymaktadır. Maden teknolojisindeki gelişim ve seramik repertuarında görülen bazı yeni formlar ilk kez görülmekte olan şarap gibi sıvılar ile ilişki içerisine sokulmaktadır. Erken Tunç Çağı’nda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki Titriş Höyük ve Kurban Höyük’te şarap üretimiyle ilişkilendirilen veriler bulunmaktadır. Ege’deki kanıtlar ise Erken Minos II dönemine ait Myrtos-Fournou Korifi yerleşiminde ele geçmiştir. M.Ö. 2. binin ilk yarısında Anadolu’da, Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na ait filolojik veriler ile Girit-Minos Kültür etkisinin görüldüğü bölgelerdeki arkeolojik kalıntılar, şarap üretiminin sistemli bir biçimde yapıldığını kanıtlar niteliktedir. AbstractArchaeobotanical and paleobotanical evidence, textual sources, ethno archaeological and archaeological data sets have been evaluated within the frame of this MA study entitled “Wine Production in Anatolia and the Aegean from the Beginning until the Middle of the Second Millennium BC”, in order to understand when? how? and where? wine production began in Anatolia and the Aegean regions. In light of available data, it can be stated that the role of grapevine converted into the domesticated vine through time, following a parallel evolution with the development of complex societies. During this development, the grapevine was used as a seasonal fruit raisin, grape juice or wine. The archaeological evidence indicates that both wild and domesticated grapes were being consumed by the end of the 4th Millennium BC in South East Anatolia. The development of complex socio- economic societies, further accelerated new ways of production. Earliest archaeological evidence for wine production in South-eastern Anatolia comes from the Early Bronze Age levels at Titriş Höyük and Kurban Höyük. The Aegean evidence of earliest wine production on the other hand, comes from a Cretan site Myrtos – Fournou Korifi dating back to the Early Minoan II Period. Appearance of certain new pottery and metallic vessel types, may also be related with the introduction of new drinking behaviours such as wine during the Early Bronze Age. Textual evidence from the tablets dating to the Assyrian Colony Period at Kültepe and archaeological evidence coming from the west, covering the impact area of the Minoan Cultural expansion, further proves systematic production, consumption and distribution of wine around the Aegaeo - Anatolian cultural sphere during the first half of the 2nd Millennium BC.