Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSTAFA MUTLU
Danışman: HAKAN UZUN
Özet:"II. Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Spor ve Eğitimde Öncü Bir İsim: Selim Sırrı Tarcan" başlıklı bu doktora tez çalışmasında, Osmanlı Devleti'nin son döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında beden terbiyesi ve sporun en önemli simalarından biri olan Selim Sırrı Tarcan'ın üstlendiği görev ve faaliyetleri ile hayatını aydınlatmak ve kaleme aldığı eser ve yazıları ile düşüncelerini ortaya koymak amaçlanmıştır. 1874 yılında bugünkü Yunanistan'ın Tesalya bölgesinin Yenişehir ilinde dünyaya gelen Selim Sırrı Tarcan, babasının 1876 yılında Karadağ savaşında şehit düşmesiyle annesi ve iki kardeşi ile birlikte İstanbul'a göç etmiştir. Galatasaray Lisesi ve Mühendishane-i Berri Hümayun'da eğitimini tamamlayan Tarcan, 1897'de üsteğmen rütbesi ile İzmir'e, 1901 yılında ise yüzbaşı rütbesi ile İstanbul'a atanmıştır. Liseden itibaren beden terbiyesine ağırlık vererek kendisini bu alanda yetiştirmiş ve askerlik hizmetinin yanında çeşitli okullarda beden terbiyesi dersleri vermeye başlamıştır. II. Meşrutiyet'in ilanı ile birlikte kısa süre İstanbul'da asayişten sorumlu olmuştur. Daha sonra beden terbiyesi alanında kendini yetiştirmek üzere 1909 yılında İsveç'e gitmiştir. Döndüğünde askerlik mesleğinden istifa ederek Maarif Vekâleti'nde müfettişlik görevine atanmıştır. Bir yandan teftiş vazifesini yerine getirirken bir yandan beden terbiyesi derslerinin okul ders programlarına yerleşmesine öncülük etmiştir. Birinci Dünya Savaşı'nda ilkokulların Genç Dernekleri müfettişliği göreviyle ilkokul çağındaki çocukları askerliğe hazırlama faaliyetleri içinde bulunmuştur. II. Meşrutiyet döneminde olduğu gibi Cumhuriyet döneminde de eğitim faaliyetleri içinde bulunan Tarcan, Maarif Vekâleti'nde çalışmalarına devam etmiştir. 1935'de emekli olarak milletvekilliğine seçilmiş ve 1946 yılına kadar üç dönem milletvekilliği yapmıştır. Ayrıca II. Meşrutiyet yıllarından itibaren olimpik faaliyetlerin de içinde yer alan Tarcan Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Osmanlı Devleti adına temsilcisi seçilmiş ve Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyeti'ni kurmuştur. Cumhuriyet döneminde de faaliyetlerine devam ederek Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi'nde 1930'lu yıllara kadar faaliyet göstermiştir. 1957 yılında Nişantaşı'ndaki evinde emboliden dolayı vefat etmiştir. 60 eser yazan Tarcan, çeşitli dergi ve gazetelerde sayısız yazı kaleme almış ve Terbiye ve Oyun adında bir dergi de çıkarmıştır. Fikir ve görüşleri ile ülkede beden terbiyesi ve sporun yayılmasına öncülük etmiştir. Türk toplumunun fikren olduğu kadar bedenen de gelişmesine dair yol göstererek Osmanlı/Türk modernleşmesinde beden terbiyesi ve sporun eğitim, sağlık, toplumsal ve paramiliter alanlardaki politikalarına yön vermiştir. Beden terbiyesi ve spor ile sınırlı kalmayan Tarcan eğitimin diğer alanlarına yönelik düşüncelerini de ortaya koymuştur. Bu doğrultuda sadece okullardaki eğitimle sınırlı kalmayıp Türk toplumunun da eğitimiyle ilgilenmiş ve yazılarıyla onları eğitmeyi amaçlamıştır. Ayrıca kültürel alanda da çalışmalar yapan Tarcan, zeybek dansına belli bir şekil vermiş ve onu düzene koyup iyileştirmeye çalışmıştır. Bunun yanında yurt içi ve yurt dışına yaptığı seyahatler sırasında gezdiği yerlerin toplumsal yaşamı, kültürü ve eğitim kurumları gibi unsurlarını okuyucuya aktarmaya çalışmıştır. In this PhD dissertation titled "A Leading Name in Sports and Education From the Second Constitutional Monarchy to the Turkish Republic Period: Selim Sırrı Tarcan", it is aimed to illuminate the life of Selim Sırrı Tarcan, one of the prominent personalities in physical training and sport in the last period of the Ottoman Empire and the Republic of Turkey, by touching upon his duties and activities, and to reveal his works and ideas. Selim Sırrı Tarcan, who was born in Tesalya Yenişehir, Greece, in 1874, moved to İstanbul with his mother and two siblings afterhis father was martyred in the war in Montenegro in 1876. Tarcan, who completed his education at Galatasaray High School and Mühendishane-i Berri Hümayun(Imperial School of Military Engineering), was assigned to İzmir with the rank of lieutenant in 1897 and to Istanbul with the rank of captain in 1901.Hehad focused on physical training after his graduation and improved himself in this field, and started to give physical training lessons in various schools besides his military service.With the declaration of the Second Constitutional Monarchy, he was responsible for the public order in Istanbul for a short time. He, then, moved to Sweden in 1909 to train himself in the field of physical training. When he returned, he resigned from his military service and was appointed to the Ministry of Education as an inspector. While carrying out the duty of inspection, he had pioneered the inclusion of physical training lessons in school curricula.During the First World War, he served as an inspector of elementary school youth associations, preparing children of primary school age for military service. Tarcan, who was involved in educational activities in the Republican period as in the Second Constitutional Period, continued to work in the Ministry of Education. In 1935, he was elected as a member of parliament and served as a member of parliament for three terms until 1946. Besides, Tarcan, who had been involved in the Olympic activities since the constitutional years, was elected as the representative of the International Olympic Committee on behalf of the Ottoman State, and founded the Ottoman National Olympic Society.He also kept going his activities during the republican period and served till 1930s for Turkish National Olympic Committee.He passed away in 1957 at his house in Nişantaşı due to the embolism. He had written 60 books and published numerous articles in various magazines and newspapers and also published a magazine called Terbiye and Oyun. With his ideas and opinions, he pioneered the spreading of physical training and sport in the country. While he guided to mental and also physical development of Turkish society, he shaped the policies of physical training and sportin the field of education, health, social and paramilitary in Ottoman/Turkish modernization. In addition to his works on physical training and sports, Tarcan also put his thoughts about other educational fields forward.In this respect, he did not only limit himself for education at schools but also focused on the education of Turkish society and aimed to train the society with his writings. Tarcan, who also worked in the cultural field, also gave a certain shape to the Zeybek dance, and tried to organize and improve it. Moreover, he tried to convey the elements of social life, culture and educational institutions of the places he traveled during his domestic and foreign trips to the readers.