Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÖNÜL ATLI ASLAN
Danışman: DİLEK SARITAŞ ATALAR
Özet:Bu çalışmanın amacı korunma altında olan ve ailesi ile yaşayan ergenlerin olumlu sosyal davranış ve davranış problemlerini merkeze alarak akran ilişkileri, algıladıkları sosyal destek mekanizmaları ve bilişsel duygu düzenleme becerileri üzerinden karşılaştırmalar yapmaktır. Araştırma sadece Diyarbakır örneklemi ile yürütülmüştür. Katılımcılar Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü tarafından korunma altına alınmış 79 ve ailesi ile yaşayan 95 ergenden oluşmaktadır. Ergenlerin arkadaşlarıyla ilgili duygu ve düşünceleri Akran İlişkileri Ölçeği ile ailelerinden ve akranlarından algıladıkları sosyal destek Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile duygu düzenleme becerileri Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ile olumlu sosyal davranış ve davranış problemleri de Güçler ve Güçlükler Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Değişkenler açısından ergenlerin kaldıkları yer ve cinsiyet farklılıklarını değerlendirmek amacıyla MANOVA kullanılmıştır. Bulgulara göre akran ilişkileri bağlılık ve kendini açma alt boyutunda, algılanan sosyal destekte ve bilişsel duygu düzenleme ölçeğinde kalınan yere göre anlamlı düzeyde farklılıklar elde edilmiştir. Ergenlerin olumlu sosyal davranış ve davranış problemlerini yordayan değişkenleri belirlemek amacıyla korunma altında bulunan ve ailesi yanında kalan ergenlere ayrı ayrı hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Bulgulara göre korunma altındaki ergenlerin olumlu sosyal davranışını arkadaşlarından algıladıkları sosyal destek ve olumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri yordamaktadır. Korunma altındaki ergenlerin davranış problemlerini ise arkadaştan algılanan sosyal destek, olumlu bilişsel duygu düzenleme stratejileri ve olumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri anlamlı şekilde yordamaktadır. Öte yandan ailesi yanında kalan ergenlerin olumlu sosyal davranışlarını olumlu ve olumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri yordamaktadır. Yine ailesi yanında kalan ergenlerin davranış problemlerini arkadaştan algılanan sosyal destek ve olumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejileri anlamlı şekilde yordamaktadır. Son olarak, ergenlerin aileden ve arkadaştan algıladıkları sosyal destek ile davranışları arasındaki ilişkide ergenlerin olumlu ve olumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü incelenmiştir. Aracı analizler sonucunda ergenlerin ailelerinden algıladıkları sosyal destek ile olumlu sosyal davranışları arasındaki ilişkide olumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin tam aracı etkisi bulunmuştur. Ek olarak ergenlerin arkadaşlarından algıladıkları sosyal destek ile olumlu sosyal davranışları arasındaki ilişkide olumlu bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin kısmi aracı etkisi bulunmuştur. Ergenlerin aileden ve arkadaştan algıladıkları sosyal destek ile davranış problemleri arasındaki ilişkide olumsuz bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracı rolü gerekli ölçütler karşılanmadığından analiz edilememiştir. Araştırmanın bulguları alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır. Anahtar sözcükler: Korunma altındaki ergenler, akran ilişkileri, algılanan sosyal destek, bilişsel duygu düzenleme stratejileri, olumlu sosyal davranış ve davranış problemleri The aim of the present study was to compare adolescents who are reared in orphanages and those living with their families in terms of perceived social support, peer relationship, cognitive emotion regulation skills, prosocial and problem behaviors. Participants were 79 adolescents taken under protection and 95 adolescents raised by their own family in Diyarbakır. A socio-demographic form, Peer Relationship Scale, Multidimensional Scale of Perceived Social Support, Cognitive Emotion Regulation Questionnaire and Strengths and Difficulties Questionnaire were used for data collection. Scales were filled by adolescents and socio-demographic forms of institution group were filled by the help of social service workers. MANOVA analyses were used in order to assess living place and sex differences in terms of study variables. According to the results, two groups showed significant differences in peer relationship / dependence, peer relationship / self-disclosure, perceived social support and cognitive emotion regulation questionnaire. Hierarchical regression analyses were conducted to examine the predictors of prosocial and problem behaviors of adolescents. The results revealed that perceived peer support and adaptive cognitive emotion regulation strategies predict prosocial behaviors of adolescents under protection. On the other hand; perceived peer support, adaptive and maladaptive cognitive emotion regulation strategies predict problem behaviors of adolescents under protection. Adaptive and maladaptive cognitive emotion regulation strategies predict prosocial behaviors of adolescents living with their families. On the other hand, perceived peer support and maladaptive cognitive emotion regulation strategies predict problem behaviors of adolescents living with their families. Then, mediating roles of adaptive cognitive emotion regulation strategies between adolescents' perceived family / peer support and their prosocial behaviors were examined. According to the results, the relation between adolescents' perceived peer support and their prosocial behaviors was partially mediated by adaptive cognitive emotion regulation strategies. In addition, the relation between adolescents' perceived family support and their prosocial behaviors was fully mediated by adaptive cognitive emotion regulation strategies. However, mediating roles of maladaptive cognitive emotion regulation strategies between adolescents' perceived family / peer support and their problem behaviors were not analyzed because requirements for mediation analyses were not met. Findings were discussed in the scope of literature. Keywords: Protection, peer relationships, perceived social support, cognitive emotion regulation strategies, prosocial behaviors and problem behaviors