Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞEYMA ÖNLÜ
Danışman: ÖZLEM BAHADIR ACIKARA
Özet:Hypericum cinsi içerdiği biyoaktif bileşiklerden dolayı tıbbi ve ekonomik olarak önemli bir bitki grubudur. Bu tez çalışmasında da Hypericum perforatum ve Türkiye'de sınırlı bölgelerde yetişmekte olan H. pruinatum ile endemik H. heterophyllum türlerinde in vitro sürgün rejenerasyonu, kallus eldesi ve dış koşullara alıştırma çalışmaları yürütülmüştür. H. heterophyllum türünde, 0.5 mg/L Thidiazuron (TDZ) ve 0.5 mg/L Indol Bütirik Asit (IBA) içeren Linsmaier ve Skoog (LS) besin ortamında yeşil, kırılgan ve sulu kallus elde edilmiştir. Üç türde de en yüksek sürgün rejenerasyonu 1 mg/L benzilaminopürin (BAP) içeren LS ortamından elde edilmiştir. Eksplant başına en yüksek sürgün sayısı H. perforatum türünde 9.77, H. pruinatum'da 3.20 ve H. heterophyllum türünde ise 5.30 adet olmuştur. H. pruinatum türünde in vitro şartlarda elde edilen bitkicikler dış koşullara başarılı bir şekilde adapte edilirken, H. heterophyllum türüne ait bitkiciklerin adaptasyonunda başarı sağlanamamıştır. Ayrıca, in vitro şartlarda gelişen sürgün ve kalluslar absisik asit (ABA) ve salisilik asit (SA) elisitörleri ile muamele edilmiştir. Doğadan (in vivo) toplanan bitkilerde, elisitasyon uygulanan in vitro sürgün ve kalluslar ile dış koşullara adapte edilen in vitro bitkiciklerde toplam fenolik içeriği, 2,2-difenil-1-pikrilhidrazil (DPPH) aktivitesi ve Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (YPSK) analizleri yapılmıştır. Toplam fenolik ve DPPH çalışmalarında, üç türde de doğadan toplanan bitkilerin yaprak örneklerinde en yüksek sonuçlar elde edilmiştir. Öte yandan, Hypericum cinsinin önemli bileşiklerinden olan hiperisin ve psödohiperisin H. perforatum türünün serada yetiştirilen bitkilerinin yaprak kısımlarında en yüksek seviyede tespit edilmiştir. H. pruinatum türünde hiperisin, psödohiperisin, rutin, klorojenik asit, hiperozit, kateşin, kersetin, kersitrin, kemferol ve apigenin bileşikleri YPSK analizlerinde belirlenmiştir. Hem H. pruinatum hem de H. perforatum türünde 0.05 mg/L ABA elisitör uygulamasında psödohiperisin miktarında artış meydana gelmiştir. Ayrıca, H. heterophyllum türünde klorojenik asit, hiperozit, kateşin, kersetin, kemferol ve apigenin biyoaktif bileşikleri de tespit edilmiştir.