Habîbü's Siyer adlı eserin Selçuklular ile ilgili kısmının çeviri ve değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AHU DENİZ

Danışman: İLHAN ERDEM

Özet:

Hândmîr tarafından 927 yılında (M. 1520/1521) yazılmaya başlayan ve umumi bir dünya tarihi olarak kabul gören Habîbü’s Siyer adlı eseri Selçuklu Tarihi bakımından oldukça önemli bir kaynaktır. Müellifin üç ciltten oluşan eserinin ikinci cildinde “Selçuklular” başlığı altında verdiği bilgiler doğrultusunda Selçuklu Devleti hakkında siyasi, sosyal, askeri ve kültürel yapısı hakkında önemli bilgilere ulaşılmaktadır.Eserde Selçukluların kökeninden başlayarak, Türkiye Selçukluları‟nın yıkılışına kadar vuku bulan olaylar tüm siyasi olaylar anlatılmış, Büyük Selçuklu Devleti‟nin yanı sıra diğer bölgelerde kurulan Selçuklu Devletleri‟ne de yer verilmiştir. Eserin “Selçuklular” başlığı Anadolu Selçukluları‟nın İlhanlılar tarafından yıkılması ile sona ermektedir. Selçuklu tarihi açısından oldukça önemli olan eserin yazarı Hândmîr, Reşîdü‟d-din Fazlullah‟ın methodundan etkilenerek, kronolojik sıraya önem vermekten çok, devletlere önem vermiştir. Kendisi Reşîdü‟d-din Fazlullah‟ın methodundan etkilenirken, eseri arkasından gelen Safevi tarihçilerini etkilemiştir. Bu Fars tarih yazıcılığı açısından oldukça büyük bir önem içermektedir.Dedesi Mîrhând‟ın Ravzâtü’s Safâ eserinden alıntılar yapmış, ancak kendi eserinde daha farklı bir şekilde yorumlayarak, dedesinin yer vermediği bazı hanedanlıklara yer vermiştir. Bazı gördüğü olayları anlatmasından dolayı Eserde ayrıca dönemin siyasi olaylarının yanı sıra, önemli devlet adamları ve vezirlerin biyografileriyle, dönemin ünlü şairleri ve onların şiirlerine de yer vermiştir. Oldukça süslü bir dilde yazılmış edebi önemi olan bir eserdir. Anlatımı canlıdır. Günümüz tarihçilerinin başvurduğu kaynaklardan birisi olan Habîbü’s Siyer, Türkiye‟de de çeşitli tarihçiler tarafından kullanılmıştır. M. Altay Köymen, Erdoğan Merçil, Ali Sevim gibi tarihçiler Habîbü’s Siyer‟e başvurarak, onu kaynak olarak kullanmışlardır.AbstractHabîbu’s Siyer, which is written by Hândmîr starting from the year 927 is regarded as a common history of the world and it is a very important source for the Seljukian history. In the second volume of the author‟s three volume piece, the “Seljukians” headline consists of important information about the structure of Seljuq Empire on matters like political, social, military and cultural. In the work, all the political events are explained from the establishment to the destruction and informations included from both the Great Seljuq Empire to the other Seljukian empires founded on other regions. The “Selqukians” headline of the pieceends with the demolition of the Anatolian Selquk empire by Ilkhanids. Hândmîr, the author of the piece which is very important for the Seljukian history, was influenced by Reşîdü‟d-din Fazlullah method and paid more attention to empires rather than chronological order. While he was being influenced by Reşîdü‟d-dinFazlullah‟s method, his piece also influenced the Safavid historians. This case has a very big importance on the Persian historiography. He quoted from his grandfather‟s work Ravzâtü’s Safâ‟, yet he interpreted his piece different and included information about some of the houses his grandfather never emphasised. Along with the political events, he also included the biographies of important politicians and poems of noted poets of theera. The work is written with such an ornamental language and hasthe utmost literal importance. Habîbü’s Siyer, which is still referred to by today‟s historians, is also used bys everal historians in Turkey. Historians such as M. Altay Köymen, Erdoğan Merçil and Ali Sevim used Habîbü‟s Siyer as a source for their work.