TÜRKLER ARASINDA İSLÂMİYET’İN YAYILMASINDA TASAVVUFUN ROLÜ


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zamira AHMEDOVA

Danışman: SEYFETTİN ERŞAHİN

Özet:

Türklerin İslamlaşmasında, askeri fetihler ve ticari ilişkiler yanında onlar kadar Türklerin İslamlaşmasına katkı sağlayan faktörlerden biri, bizce daha önemli olanı, tasavvufi faaliyetlerdir. Özellikle askeri kuvvetlerin ve ticari ilişkilerin ulaşamadığı bozkırlardaki göçebe Türklere tasavvufi faaliyetler sonucunda İslam'ın götürülüp, onların yaşam tarzları ve düşüncelerine göre anlatılarak başarılar elde edilmesi ve bunun İslamlaşma sürecini hızlandırdığını düşünürsek bu faktörün önemi ortaya çıkmaktadır. Araştırmamız Giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Girişte; Türklerin Müslüman Araplarla ilk temasları ve İslam dinini kabulleri incelenmiştir. Birinci bölümde, İslâm tasavvufunun ortaya çıkışı ve Türklerin İslamiyet'i kabulündeki rolü belirlenmeye ve incelenmeye gayret edilmiştir. İkinci bölümde, Türkler arasında İslâmiyet'in yayılmasında etkili olmuş mutasavvıfların (İbrahim b. Edhem, Şakik-i Belhi, Hallâc-ı Mansur, Ahmed Yesevi ve Süleyman Bakırgani) hayatları, görüşleri ve İslam'ı yaymak için yaptıkları faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Sonuçta ise, ulaşılan neticelere yer verilmiş ve genel bir değerlendirme yapılmıştır.