Denizel kültürel peyzaj kavramı: İstanbul Heybeliada örneğinde bir değerlendirme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BURCU AYAN

Danışman: HATİCE İLKDEN TAZEBAY

Özet:

“İnsanla ilgili gerçeği en şaşmaz şekilde yarattığı çevre açıklar.” (Cansever 1984)Kültürel peyzaj araştırmalarının başlıca amacı insan ve yarattığı çevre arasındaki karşılıklı ilişkiyi anlamak ve bu ilişki sonucu ortaya çıkan ürünleri, ortaya çıktığı alanı ve insanı da kapsayacak şekilde korumak, dengeli kullanımını ve sürdürülebilirliğini sağlamaktır.Kültürel peyzaj ülkemizde yeni bir kavram olarak karşımıza çıkmasına rağmen birçok ülke literatüründe yerini hızla almıştır. Üzerinde yapılan çalışmalar ve tanımın geliştirilmesi ile kapsamı genişlemiş olup kültürel peyzaj kavramından ve denizel arkeolojiden yola çıkılarak denizel kültürel peyzaj kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavramın ortaya çıkmasında en büyük etkenlerden biri denize ait yaşam kültürünün diğer yaşam kültürlerine oranla daha belirgin özelliklerle kendini göstermesi ve kendine özgü ürünler vermesi olmuştur.Çalışmanın amacı denizel kültürel peyzaj kavramını irdelemek ve bu kavramı İstanbul-Heybeliada üzerinde örneklemektir. Bu bağlamda; insan-deniz-kültürel peyzaj ilişkisini temel alarak zamansal ve mekansal ölçekte oluşan kültürel peyzaj özelliklerini, ada kapsamında incelemek ve kendine özgü özellikler sergileyen denizel kültürel peyzaj özelliklerini belirlemektir.Çalışma kapsamında denizel kültürel peyzaj kavramı ve araştırma alanı olarak seçilen İstanbul-Heybeliada’nın denizel kültürel peyzaj özellikleri incelenmiş, bu alanda kavramın en önemli bileşenleri olan insan-kültür ve deniz öğeleri arasındaki karşılıklı etkileşimin peyzaja yansımaları zamansal süreç içerisinde irdelenmiştir. Sonuç olarak alanın denizel kültürel peyzaj özelliklerinin değişimi ve bu değişime neden olan unsurlar saptanmış ve kavram kapsamında alana yönelik öneriler sunulmuştur.