Ulus devletin ve insan hakları hukukunun sınırındaki özneler: Mülteciler


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖMER AYDIN

Danışman: BÜLENT ALGAN

Özet:

Ulus Devletin ve İnsan Hakları Hukukunun Sınırındaki Özneler: Mülteciler isimli bu tez, haklı nedenlere dayanan zulüm görme korkusu ile ülkesini terk etmek zorunda kalan mültecilerin, günümüzde ulus devlet ve insan hakları hukuku karşısındaki konumunu izah etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaca, tez konusunun unsurları olan mülteciler, insan hakları ve ulus devlet ile ilgili belirlenen kavramları felsefi boyutlarıyla ele alarak, gelişim süreçlerini betimleyerek, uluslararası kurum ve mahkeme kararlarını inceleyerek ulaşmaya çalışılmaktadır. İnsan hakları doktrini bir ideal olarak, herkes için her zaman ve her yerde eşit ve adil şekilde insan haklarının sağlanmasını amaçlamaktadır. Buna karşın ulus devletler insan hakları hukukunda mülteciler lehine atılacak birçok adımı egemenliğe müdahale olarak algılamakta, uluslararası sistemi tıkamaktadır. Bu durumun yansıması olarak; ulus devlet güvenlik, ekonomik refahı paylaşmayı istememe, iktidarı elde etme veya elde tutuma, toplumsal desteği sağlama, homojen ulusu koruma gibi çıkarları için egemenlik iddiasını insan hakları doktrinine karşı ileri sürerek mültecileri kurban etmekte, mültecilere yönelik çoğunlukla olumsuz tutumlar sergilemektedir. Böylece, parçası oldukları “bireyin devlete karşı verdiği hak mücadelesi” sürecini başka bir seviyede ve şekilde yürüten mülteciler, hukuk öznesi kabul edilmeyerek hukukun ve ulus devletin sınırında, eşikte bekletilmekte, yalnız, çaresiz ve savunmasız kılınmaktadır. Neticede insan hakları ideali bağlamında insan hakları hukukunun ve onun bir parçası olan mülteci hukukunun güncel hali ve ulus devletlerin mültecilere yönelik tutumları tespit edilmeye çalışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur