Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERYEM ORAKÇI
Danışman: TEMUÇİN FAİK ERTAN
Özet:1924 yılı öncesinde bugünkü Niğde, Nevşehir, Aksaray, Kayseri, Adana ve İstanbul illerinde yaşamış olan Türkçe konuşan Ortodokslar, dini inanışları nedeniyle Rum-Ortodokslara mensup sayılmış, ancak dil ve kültür açısından Türklere olan benzerlikleriyle dikkat çekmişlerdir. Bu topluluk, dini ihtiyaçlardan ötürü ortaya çıktığı düşünülen ve Karamanlıca denilen yazı diliyle gazete, dergi ve kitaplar yayımlamıştır. Bu yayınlar incelendiğinde, hem Türkçe konuşan Ortodoksların yaşantılarıyla ilgili hem de söz konusu topluluğun, çevrelerinde yaşanan gelişmeleri nasıl değerlendirdiklerine dair birtakım çıkarımlar yapılabilmektedir. Bu değerlendirmeler, çeşitli parametrelerle birlikte ele alındığında anlam kazanmaktadır. Bunlardan ilki, Türkiye ve Yunanistan arasındaki güç dengesidir. İkincisi ise Türkçe konuşan Ortodoksları hedef alan ve açılan okullar vasıtasıyla yayılan Yunan propagandasıdır. Karamanlıca basını bu doğrultuda eğitim almış kişiler elinde tutmuştur. Söz konusu eğitimli grup, çıkardıkları gazetelerde, bu propagandanın henüz nüfuz etmediği 1897 yılında, vatandaşı oldukları Osmanlı Devleti lehine yazılar kaleme almışlardır. Ancak Yunanistan'ın siyasi açıdan güç kazanmasına paralel olarak Karamanlıca basının, 1912-1913 Balkan Savaşları yıllarında Yunanistan'a yaklaştığı ve 1922 yılına gelindiğinde Türkçe konuşan Ortodokslar arasında Yunan propagandası yapan bir organa dönüştüğü görülmektedir. 30 Ocak 1923 tarihinde Türkiye ve Yunanistan'ın imzaladığı Mübadele Sözleşmesi ile birlikte, Türkiye içerisindeki Rum-Ortodoks ve Yunanistan'daki Müslüman halkların değişimi kararı alınmıştır. Türkçe konuşan Ortodokslar da bu karar gereğince, çoğunlukla 1924 yılının Haziran ve Kasım ayları arasında Türkiye'den ayrılmışlardır. Türkiye'deki son yıllarında Yunan yanlısı bir tavır ortaya koyan Karamanlıca basın, Yunanistan'da da faaliyetine devam etmiştir. Ancak Türkiye'de iken Yunanistan'ı büyük ve medeni bir ülke olarak tasvir eden ve bu ülkenin siyasi emellerine destek olan Karamanlıca basının, mübadele sonrasında tam anlamıyla duvara çarptığı görülmektedir. Bu nedenle 1924 sonrası Karamanlıca basın, Türkçe konuşan Ortodoksların ekonomik, sosyal ve siyasal sorunlarına, daha açık bir ifadeyle bu topluluğun Yunanistan'a uyum sürecine odaklanmıştır. Bununla birlikte mübadil olmanın verdiği kızgınlığın da etkisiyle Türkiye'nin iç ve dış sorunları, söz konusu basın tarafından Türkiye'ye savaş açmak için bir fırsat olarak değerlendirilmiş ve Yunanistan devletinden bu konuda adım atması beklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Aktis, Anatoli, Kapadokya, Karamanlıca, Karamanlılar, Muhacir Sedası, Nea Anatoli, Türkçe Konuşan Ortodokslar. Turkish speaking Orthodox community who had lived in today's Niğde, Nevşehir, Aksaray, Kayseri, Adana and İstanbul before 1924, were seemed as they belonged to Greek Orthodox community because of their religious belief but according to their language and culture they attracted attentions with their smililarities to Turks. This community with their language which tought to be created due to their religion needs, published newspapaers in Karamanlidika language. When these sources analysed, it is possible to make some kind of inferences both about their living style and how they evaluated the developments around them. These evaluations gained meaning when handled with various parameters. The first of this parameters is the power balance between Turkey and Greece. The second is the propaganda which was made by means of schools that aimed Turkish speaking Orthodox community. Karamanlidika press was directed by well educated people. Aforesaid educated people wrote some articles on behalf of Ottoman State in which the counter propaganda hadn't begun yet in 1897. But when Greece began to gain power, during Balkan Wars, Karamanlidika press gradually got closer to Greece and in 1922 the press changed into a propaganda vehicle against Ottoman State. With Population Exchange Contract which was signed on January 30, 1923 between Turkey and Greece, it was decided Orthodox community in Turkey and Muslim community in Greece to be changed. As required, Turkish speaking Orthodox community of Turkey left Turkey mostly in June and November of 1924. Karamanlidika press which reacted closer to Greece in its last period in Turkey, continued its activities in Greece. But it is possible to say that Karamanlidika press, which explained Greece as a modern and powerfull country and supported it's political aims, couldn't find what was expected. For this reason after 1924, Karamanlidika press focused on the economical, social and political problems and generally the adaptation problems of Turkish speaking Orthodox community in Greece. In addition to this, with the effect of the anger of beeing exchangee, the domestic and foreign problems of Turkey was tought as a chance to announce war against Turkey and waited for a step from Greek Government in this direction. Key Words: Aktis, Anatoli, Cappadocia, Karamanlidika, Karamanlı Community, Muhacir Sedası, Nea Anatoli, Turkish Speaking Orthodox.