Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE CANKIZ ÇEVİK
Danışman: OĞUZHAN TAŞ
Özet:Gazeteciler günlük iş tempoları içinde birçok ağır travmatik olaya doğrudan ya da dolaylı yollarla tanıklık eder ve bunların etkileri 90'lı yıllar itibarıyla psikoloji ve iletişim bilimleri alanlarınca inceleme konusu edilmiştir. Bunu yaparken ağırlıklı olarak ikincil travmatik stres, üstlenilmiş travma, eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlik gibi benzer ancak nüanslar barındıran dolaylı travma kavramlarından yararlanılmıştır. Türkiye'de konuya ilişkin bugüne kadar yapılmış literatür değerlendirmeleri bulunsa da doğrudan Türkiye'deki gazetecileri konu edinip örneklem grubu olarak alan herhangi bir ampirik araştırmaya rastlanmamıştır. Bir giriş niteliğinde olması beklenen bu araştırmayla gazeteciliğin travmatik olan bu boyutu hem akademik çalışmalar hem de medya kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin konuya yaklaşımları gözetilerek incelenmeye çalışılmıştır. Bu nedenle bu araştırma, gazetecilerin bu konuda nasıl bir önhazırlığa sahip oldukları; mesleğe başladıktan sonra sahada deneyimledikleri olaylar ve günlük hayatları ile haber odası kültürü içinde tüm bu deneyimlerine ilişkin nasıl baş etme yöntemleri geliştirdiklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçlar doğrultusunda nicel araştırma yönteminden yararlanılarak e-posta sistemi üzerinden yaygınlaştırılan çevrimiçi anket yöntemiyle yaşları 25 ile 55'in üzeri ve mesleki deneyim süreleri 1 ile 20 yılın üzeri arasında değişen 62 şiddet içerikli habercilik deneyimine sahip gazeteciye ulaşılmış ve demografik ve akademik formasyon bilgileri alınarak Gazeteciler için Travma Ölçeği (Journalism Trauma Exposure Scale - JTES) ile Çalışanlar için Yaşam Kalitesi Ölçeği (Professional Quality of Life Scale – ProQOL-5) uygulanmış ve baş etme yöntemlerine ilişkin kendi hazırladığımız bir anket kullanılmıştır. Daha sonra nitel araştırma yöntemine geçilerek katılımcı gazeteciler içerisinden 6'sıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Edinilen tüm bu verilerle cinsiyet, yaş ve mesleki deneyim vb. demografik etkenlerin gazetecilerin travmatik etkilenme düzeylerinde rolleri olduğu; haber odası kültürü ve çalışma pratiklerinin gazetecilerin travmatik süreçlerle baş etme yöntemlerini etkilediği, kişisel ve kurumsal önhazırlık süreçlerinin bu açıdan güçlendirici bir etkisi olabileceği anlaşılmıştır.