Probiyotik özellik taşıyan gıda ve insan kaynaklı laktobasillerin izolasyonu tanımlanması ve bakteriyosin üretim yeteneklerinin karakterizasyonu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BAŞAR UYMAZ

Danışman: MUSTAFA AKÇELİK

Özet:

Bu çalışmada; farklı yaş gruplarına mensup insan gayta ve Türkiye’nin farklı yörelerinden sağlanan fermente gıda örneklerinden, 28 adet antimikrobiyel aktiviteye sahip bakteri izole edildi. Biyokimyasal testlere ve 16S rDNA dizi analizine göre bu izolatların; 8 adedi Lactobacillus casei, 9 adedi Lactobacillus plantarum, 8 adedi Lactobacillus brevis ve 3 adedi ise Pediococus pentosaceus olarak tanımlandı. Tanımlanan laktik asit bakteri gruplarında, plazmid içerikleri bakımından farklılıkların tespit edilmesi söz konusu türlere ait üyelerin farklı biyovaryeteler olduğuna işaret etmiştir. Türkiye kökenli laktik asit bakterilerinin düşük pH değerlerine (pH 3) ve pH-pepsin uygulamalarına gösterdikleri direnç düzeyleri probiyotik özellik için tanımlanan sınırlar içinde bulundu. Buna karşılık; Lactobacillus casei BH96, BH101 ve BG35 pankreatin ve safra tuzu uygulamasına karşı hassasiyet gösterdiği için, probiyotik seçim kriterlerine uygun bulunmadı. γ-hemolitik özellik gösteren suşlarda, özellikle tedavide kullanılan antibiyotikler için yüksek dirençlilik düzeyleri saptandı. Pediococus pentosaceus BH105 suşu tarafından üretilen bakteriyosinin (1600 AU/mL) yüksek sıcaklık ve pH stabilitesine sahip pediosin; Lactobacillus brevis BG18 suşu tarafından üretilen bakteriyosinin (800 AU/mL) glikolipit yan gruplarına sahip brevisin, Lactobacillus plantarum BG33 bakteriyosinin (400 AU/mL) ise düşük sıcaklık stabilitesine sahip, lipaz uygulamasına dirençli plantasirin benzeri bakteriyosin olduğu saptandı. Pediococus pentosaceus BH105, Lactobacillus brevis BG18, Lactobacillus plantarum BG33 bakteriyosinlerinin trisin sodyum dodezil sülfat-poliakrilamid jel elektroforez (Trisin-SDS-PAGE) sistemi kullanılarak yapılan analizinde, moleküler büyüklükleri sırasıyla 5.0 kDa, 2.5 kDa ve 2.7 kDa olarak tespit edildi. BH105, BG18 ve BG33 suşlarının Caco-2 hücrelerine sırasıyla % 10.12 (±2.4), % 5.93 (±0.64) ve % 2.85 (±0.9) oranında tutunduğu saptandı. Yarışma denemelerinde BH105, BG18 ve BG33; E.coli LMG 3083 suşunun tutunmasını sırasıyla % 88.72 (±5.53), % 83.08 (±2.51) ve % 77.66 (±5.91), S. Typhimurium SL1344 suşunun tutunmasını ise sırasıyla % 60.64 (±10.97), % 77.94 (±3.04), % 61.76 (±4.08) oranında azalttığı belirlendi.